آیینه‌ای از‌ فقر در پیاده‌روهای هرات؛ مردی که برای لقمه‌ای نان لباس و وسایل خانه‌اش را می‌فروشد

هرات (پژواک، ۲۳ ثور ۱۴۰۴): در گوشه‌ای از بازار «دروازۀ کندهار» در هرات، مردی در میان انبوهی از لباس‌های کودکانه و ظرف‌های دست‌دوم، با چشمان خسته و سکوت سنگین، به آیندۀ نامعلوم می‌نگرد. او یکی از هزاران برگشت‌کننده‌ای ا‌ست که سال‌ها در ایران کارگری کرده، اما اکنون برای سیر کردن شکم فرزندانش ناگزیر است دار و ندار خانه‌اش را کنار پیاده‌روهای این بازار به‌فروش برساند.

جمعه‌خان ۳۲ ساله پدر هشت فرزند است، او  تا دو سال پیش در ایران کارگری می‌کرد، اما حالا با دستان تهی و دل آشفته، روزگارش را با فروختن لوازم خانه‌اش در حاشیه بازار سپری می‌کند؛ تنها برای اینکه فرزندانش شب را گرسنه به صبح نرسانند.

او از ولسوالی جوند ولایت بادغیس به ولایت هرات رفته‌است، در ایران، چهار سال تمام زحمت کشیده و با امید به آینده برگشته بود، اما می‌گوید: «فکر می‌کردم پول جمع می‌کنم، خانه می‌سازم و… اما حالا لباس بچه‌هایم را می‌فروشم که نان پیدا کنم.»

او در ادامۀ صحبت‌های با شکایت از نبود فرصت‌های شغلی در کشور می‌گوید که اگر زمینۀ کار فراهم باشد، جوانان مجبور نمی‌شوند برای پیدا کردن لقمه نانی، رنج مهاجرت به ایران و پاکستان را به جان بخرند.

وی گفت:«ما نیازمند صدقه نیستیم، آن‌چه می‌خواهیم فقط فرصت کار است.»

این تنها جمعه‌خان نیست که داستان تلخش را با خود حمل می‌کند؛ در کوچه و ‌پس‌کوچه‌های بازار «دروازه کندهار» هرات، تعداد دیگری نیز با چشمان خسته و دستان تهی، لباس‌های کهنه و وسایل اندک خانه‌شان را برای پیداکردن چند لقمه نان روی زمین پهن کرده‌اند.

عبدالحی، مردی کهن‌سال و باشندۀ‌ هرات نیز روایت تلخی دارد. او که یازده عضو خانواده‌اش را به دوش می‌کشد می‌گوید: «برای درمان کودک مریضم مجبور شدم وسایل خانه‌ام را بفروشم.»

وی می‌گوید که تا کنون هیچ گروه و نهادی از وی حمایت نکرده‌است، اما نیاز است تا مسؤولان حکومتی علاوه بر ایجاد زمینۀ کسب و کار از مردم فقیر حمایت مالی نمایند.

این دومین بار است که عبدالحی ناچار شده تا وسایل خانه‌اش را به‌فروش بگذارد، اما به‌قول خودش، فروش لوازم خانه راه حل نیست و مشکلات زنده‌گی‌اش با فروش این لوازم نه تنها حل نمی‌شود، بلکه به نداشته‌هایش افزوده می‌شود.

در کنار مشکلات اقتصادی، نگرانی‌هایی در زمینۀ سلامت مردم نیز وجود دارد. برخی از داکتران در هرات می‌گویند که استفاده از لباس‌ها و لوازم دست‌دوم، اگر بدون رعایت موارد صحی باشد، ممکن است زمینۀ انتقال برخی بیماری‌های ساری و غیرساری را فراهم کند.

لایق احمد احمدی، یک تن از داکتران در هرات در صحبت با پژواک می‌گوید، بسیاری از مردم به دلیل فقر و ناداری لوازم و لباس دست‌دوم را خریداری می‌کنند، اما از اضرار آن اگاهی ندارند.

به‌گفتۀ وی، داکتران استفاده از لوازم دست‌دوم به‌خصوص لباس و ظروف دست‌دوم را به مردم توصیه نمی‌کنند؛ زیرا استفاده از این لوازم عامل گسترش بیماری‌های ساری و غیرساری می‌باشد.

به گفتۀ داکتر احمدی، بیماری‌های زیادی از جمله توبرکلوز، سینه بغل، سرخکان، فلج و دیگر بیماری‌ها از طریق استفادۀ ظروف و لباس دیگر افراد به یکدیگر سرایت می‌کند.

با افزایش بازگشت مهاجرین افغان از ایران و پاکستان، مشکلات اقتصادی برخی خانواده‌ها در هرات نیز بیشتر شده‌است.

اما از سوی دیگر، مسئولان محلی  در هرات از تلاش‌ها برای ایجاد فرصت‌های شغلی در این ولایت خبر می‌دهند.

محمدیوسف سعیدی، سخنگوی والی هرات ضمن ابراز نگرانی از این امر می‌گوید که مسؤولین ادارۀ محلی این ولایت با راه‌اندازی پروژه‌های انکشافی از جمله تاپی، راه آهن هرات – خواف و همچنین بند آبگردان پاشدان برای شماری زیادی از مردم زمینۀ کار را فراهم ساخته‌است و تلاش‌ها برای گسترش دامنۀ کاری و شغلی برای جوانان جریان دارد.

براساس معلومات ارایه‌شده از سوی مسؤولان ریاست مهاجرین و عودت‌کننده‌گان ولایت هرات، روزانه بیش از چهار هزار مهاجر افغان از کشور ایران اخراج و از گذرگاه اسلام‌قلعه به این ولایت بر می‌گردند.