امتحان کانکور هیولای که شاگردان مکاتب در افغانستان حتی از یاد نمودن نام ان هم وحشت و بیم دارند. امتحان کانکور برای اکثریت از شاگردان دوران لیسه به معنی مرگ و زندگیست و برایشان یکی از مرحله های دشوار زندگی تلقی میگردد که کامیابی در انرا به معنی خوشبختی و ناکامی در انرا به معنی بدبختی و مصیبت بزرگ در زندگی میپندارند. پیامدهای ناگوار سیستم کانکور امروزی خیلی گسترده بوده و تاثیرات عمیقی منفی را بالای زندگی شاگردان میگذارد. شاگردان که موفق به سپری نمودن این ازمون به اصطلاح بزرگ نمیشوند یا سلسله تحصیل علم و دانش را بشکل مطلق ترک مینمایند یا با وصف تکالیف ررحی و روانی امادگی دوباره میگیرند و یا هم در صورت خوب بودن وضعیت اقتصادی به پوهنتونها و موسسات خصوصی رجوع مینمایند که هر یک از این گزینه ها بحث های جداگانه خود را میطلبد. هرهنگامیکه وضعیت شاگردان را هنگام تعقیب پروگرامهای امادگی کانکور که معمولا ذریعه انستیتوت ها و کورسهای خصوصی به راه انداخته میشوند را میبینم دلم به حال شان میسوزد که سپری نمودن این هیولای بزرگ مسمی به امتحان کانکور حال و روز این جوانان ذکی و بااستعداد افغان را چقدر تلخ و دگرگون نموده است. خوب به یاد دارم هنگامیکه خودم با وصف مخالف بودن با این سیستم برای برادران و برادر زاده هایم طریقه های موفقیت در امتحان کانکور را تشریح و برایشان برنامه دوساله امادگی کانکور را ترتیب و طرح ریزی مینمودم. انها بارها از من سوال میپرسیدن که چرا با وصف اینکه برایمان برنامه امادگی را میدهی خودت مخالف آن هستی؟ در جواب برایشان میگفتم که امتحان کانکور و یا بهتر بگویم سیستم کانکور امروزی یک حقیقت تلخ و یا یک مجبوریت باطل است که شما باید از ان گذر نماید تا با شروع و تکمیل تحصیلات عالی تان اینده تانرا را رقم بزنید. من بارها مخالفت خود را با این سیستم ابراز نموده ام و حتی حاضر به بحث و مناظره با مسولین این روند هستم. اصلا چرا باید با زندگی شاگردان و محصلین عزیز کشورم که با وصف قبول نمودن صدها مشکلات اقتصادی – اجتماعی و روحی و با اشتیاق – علاقه مندی و استعداد خاص خواهان کسب تحصیل و اینده بهتر هستند بشکل اگاهانه و یا نااگاهانه بازی صورت گیرد. نواقص نصاب تعلیمی مکاتب باشد برای بحث بعدی اما ایا خواندن 12 سال مکتب – سپری نمودن 24 امتحان ( سالانه 2 امتحان) برای راه یابی به رشته های دلخوا شاگردان کافی نیست ؟ اگر 12 سال دوران مکتب بشکل اساسی و بنیادی تدریس گردد شاگر چه ضرورت دارد تا دوسال مکمل را شبانه روز با درد و رنج و با هزینه نمودن پول گزاف صرف امادگی امتحان کانکور در انستیتوتها و کورسها خصوصی نمایند. کورسهای خصوصی امادگی کانکوربا وجود مشکلات و کاستی های کمی و کیفی از بهر نبود یک سیستم منظم ونصاب تعلیمی منسجم مکاتب مصدر خدمات بسا بزرگی در راستای کامیابی شاگردان در امتحانات کانکور گردیده اند. اکثریت مطلق از شاگردانیکه با سپری نمودن امتحان کانکور به رشته های دلخوا خویش راه میابند از برکت تعقیب برنامه 2 ساله اساسات و امادگی کانکور در کورسهای خصوصی میباشد. شاگرد باید دروس 12 سال مکتب را در 2 سال برنامه امادگی کانکور با متقبل شدن درد و رنج شبانه روزی جبران نموده و حاصل 12 سال تحصیل خویش را باید در ظرف 2 ساعت امتحان کانکور به ثبوت برساند. ایا انصاف همین است ؟ ایا امکان دارد شاگر مظلوم نتیجه 12 سال تحصیل خویش را در مدت 2 ساعت بیرون کشد ؟ ایا انصاف است تا شاگرد با مطالعه و حفظ ده ها مضامین که اکثریت ان اصلا هیچ کاربردی در دوران تحصیل پوهنتون برای محصل ندارد این همه وقت و انرژی اش را هدر دهیم. اصلا با مطالعه این همه مضامین ایا قرار است از شاگردان مکاتب نابغه های قرن بسازیم و یا هم جامع الکمالات !!! با این شیوه ها و عملکردها بجز از افزایش کمی شاگردان و محصلین کار دیگری حاصل نخواهد شد. به مسولین و مقامات محترم سکتور تعلیمی و تربیتی عرض مینمایم که این شیوه ها و میتود های تیوریک قرون 19 و 20 چاره ساز شرایط امروزی نیست و شما نمیتوانید که مشکلات و چالش های قرن 21 را با راه حلهای کهنه حل نماید زیرا مشکلات – شرایط و چالشهای امروزی راه حلهای قوی و عملی امروزی را میخواهند. برای حل این معضل و اماده ساختن قوای کار بشری که بتوانند با محیط عملی بیرون کنار بیایند و دروس خوانده شده در زندگی عملی – کاری – و اجتماعی انها تغیرمثبت و چشمگیر ایجاد نماید هرچه عاجلترحکومت افغانستان خاصتا وزارت محترم معارف و تحصیلات عالی  یک کمیته و یاکمیسیون بزرگ را برای مدت 5 سال با ترکیب متخصصین – استادان – محصلان – علما و دیگر اقشار مسلکی – تحصیل یافته و جهان دیده داخلی و خارجی تشکیل و امکانات لازم را اختیار این کمیسیون با پلان های کاری مشخص قراردهند تا این کمیسیون و یا کمیته علمی تمامی مسایل تعلیمی و تربیتی مکاتب – پوهنتونها – انستیتوت و غیره نهادهای تعلیمی و تربیتی را بشکل بنیادی و اساسی بازنگری نمایند و یک سیستم کارامد – منظم – عملی و قابل تطبیق را برای حکومت پیشکش نمایند تا با عملی نمودن ان نظام عمومی تعلیمی و تربیتی افغانستان تغیر و نسل های جوان امروزی و اینده را با معیارات و ستندردهای جهانی تربیه نموده تا باعث ترقی و پیشرفت قوای بشری فغانستان که متظمن ترقی و پیشرفت کشور میباشند گردد.

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.