طوریکه آشکار است مذاکرات صلح بین طالبان و امریکا، امید واری ها را بخاطر رسیدن به صلح بیشتر ساخته اما در عین زمان تشویش و ترس از آینده نامعلوم و خطر از دست دادن دستاورد های با ارزش دو دهه در قسمت حقوق زنان و نقش آنها در سیاست و زنده گی اجتماعی رو به افزایش است چون طرز دید بنیاد گرایانه و متعصبانه طالبان بدون شک که چنین خطری را می‌تواند در بر داشته باشد. 

امروز افغانستان وارد یک مرحله حساس و تاریخی و در عین حال دشوار گنگ و نامشخص شده است، دفاع از حقوق زنان یکی از اهداف کلیدی این زمان و مرحله به حساب می‌رود و بخاطر رسیدن به این هدف نه تنها ضرورت به اشتراک وسیع بانوان در پروسه صلح بلکه ارتفاع نقش آنها در دولت حتی قبل از شروع مذاکرات است. 

اگر نگاهی به تاریخ افغانستان بیاندازید افغانستان کشوری است که در آن زنان حق اشتراک در انتخابات را قبل از زنان ایالات متحده  در سال ۱۹۱۹بدست آوردند که این حق برای زنان امریکا بطور کامل در سال ۱۹۶۴ تضمین شد. 

بعد از خروج قوای شوروی از افغانستان و روی کار آمدن دولت های مختلف و آمدن طالبان، زنان افغانستان در یک روز یکباره همه حقوق و دستاورد های خود را از دست دادند حق خارج شدن از منزل، رفتن به مکتب و پوهنتون حق کار و حتی ظاهر شدن در اجتماع بدون مرد محرم جرم محسوب می‌شد تقریبا نقش زنان در همه ساحه های اجتماعی یکباره ناپدید شد اما با وجود آنهم زنان ما در آن شرایط دشوار از مبارزه دست نکشیدند و بخاطر احیای حقوق شان مبارزه کردند. 

بعد از شکست طالبان و فروپاشی حکومت شان خوشبختانه نقش و رول زنان در جامعه افغانستان دوباره احیا شد و حتی ارتقا کرد، نظر به احصاحیه اکسفام (oxfam)در سال ۲۰۰۲ تنها ۵٪ از زنان در آن زمان باسواد بودند .۵۴٪از دختران زیر سن مجبور به ازدواج شده بودند، افغانستان در قسمت مرگ و میر مادران دومین کشور در جهان محسوب و رتبه بنده شده بود و سالانه ۱۵هزار مادر در جریان زایمان جان خود را از دست میدادند. 

در سال ۲۰۰۴ قانون اساسی جدید حقوق بانوان را که قبلا در اختیار داشتند باز گرداند و امکانات اشتراک آنها را در مجلس و شورای ملی مهیا ساخت، در افغانستان قوانین حمایت کننده از حقوق زنان تصویب شد و افغانستان به معاهدات بین المللی مربوط به حمایت از حقوق زنان پیوست در پیوند به آن در سال ۲۰۰۹ افغانستان قانون منع خشونت علیه زنان (EVAW) را به تصویب رساند و خشونت های فیزیکی و جنسی را نصبت به زنان منع کرد. 

تعداد افسران زن در پولیس اردو و سیستم قضایی ارتقا یافت، به این ترتیب امکانات دسترسی بانوان به عدالت خواهی بیشتر شد، همچنان تاسیس خانه های امن و پناهگاهان برای زنان در ساحه عدلی و قضایی حقوق زنان کمک زیاد رساند. 

بطور خلاصه در ۱۸سال گذشته جامعه افغانستان با ظهور کارمندان زن ورهبران سیاسی از طبقه اناث تغییر کلی کرده، بانوان در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و اقتصادی نقشی بسزایی را ایفا می‌کنند .امروز بخش عظیمی از داکتران، معلمین، انجیران و حتی تاجران را بانوان تشکیل می‌دهد، خلاصه اگر بانوان امروز افغانستان را با دو دهه قیل مقایسه کنیم در همه عرصه ها از جمله عرصه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی پیشرفت چشمگیری را داشته اند.

در گزارشی از انستیتوت صلح و جنگ (IWPR)چندین نکته در مورد آینده حقوق زنان یاد آوری شده اما ترس ازین است که با کاهش کمک های خارجی به افغانستان دستاورد های حاصل شده از دهه گذشته، ممکن است از دست برود .برعلاوه با آمدن طالبان و بلند رفتن نقش آنها در امور دولتی، ممکن چالش های بزرگی را برای زنان ایجاد کند. 

تغییرات و تحولات اخیر در دولت افغانستان همچنان باعث تشویش زنان از آینده شده که یکی از آنها عدم حضور زنان در جریان مذاکرات برای توافق های تقسیم قدرت بین عبدالله و غنی بود و امضای توافق نامه بدون هیچ نماینده زن به پایان رسید .

توافق اخیر به واسطه رهبران سیاسی افغانستان، داکترعبدالله عبدالله را مسئول تلاش های صلح با طالبان ساخت و نقش جدیدی به عنوان رییس شورای صلح و آشتی ملی به او داده شد. 

در انتصابات اخیر دولت افغانستان در کرسی های کلیدی فقط دو زن به عنوان وزیر منصوب  شده که تنها ۲۰٪ از کرسی ها را تشکیل می‌دهد و اما در تیم مزاکرات صلح با طالبان فقط چند نماینده محدود در لست است و این عامل دیگر تشویش و ترس زنان نسبت به آینده آنها بشمار می‌رود.

اول مارچ سال جاری طالبان و امریکا معاهده صلح را امضا کردند، مرحله بعدی آغاز گفتگو بین الافغانی خواهد بود، زنان افغانستان انتظار داشتند که لااقل ۴۰٪ از مذاکره کنندگان را زنان تشکیل دهند اما در نتیجه فقط ۲۰٪ زنان، نامزاد در گروه مذاکرات هستند 

زمان و موقعیت فعلی برای زنان افغانستان مهم و درخور اهمیت است. زمان پر از تشویش ترس‌ و در عین حال امید به آینده، در عین حال این مرحله مهم و تاریخی، برای جامعه جهانی نیز محسوب می‌شود تا ثابت بسازند که مدافع حقوق زن و دموکراسی هستند، با وجودیکه مذاکرات صلح بین امریکا و طالبان، می‌تواند راه را بسوی صلح باز کند، اما در عین حال می‌تواند خطرات زیادی را در زنده گی اجتماعی و حقوقی زنان بوجود بیاورد .

زمان آن رسیده که زنان افغانستان صرف نظر از تفاوت های مفکوره ئی در کنار هم باشند و ثبوت کنند که دور نگهداشتن شان از روند صلح باعث بوجود آمدن صلح ناقص ناپایدار خواهد شد. زنان افغانستان مخالف صلح با طالبان نیستند، حتی فعالان حقوق زنان به طور گسترده پذیرفته اند که راه دیگر برای رسیدن به صلح وجود ندارد، جز از طریق مذاکرات با طالبان و اما درعین حال حمایت از حقوق زنان باید یکی از اهداف اصلی این فرایند باشد. برای بدست اوردن به این هدف زنان نه تنها باید به دور میز مذاکرات حضور داشته باشند بلکه نقش آنها قبل از مذاکرات در سطح دولت باید افزایش یابد .درین مرحله حمایت دولت از زنان نقش بانوان را در آینده به سمت تغییرات مثبت خواهد برد .

افزایش تعداد زنان خصوصا در بست های کلیدی درین مقطع زمانی بحرانی و مهم به آنها کمک میکند تا بر تمام جنبه های مذاکرات، قبل و بعد از آن تاثیر بگذارد، بطور مثال این تاثیر میگذارد که چه تعداد از زنان در مذاکرات صلح باید اشتراک کنند و برعلاوه این می‌تواند تغییر مثبت در دیدگاه طالبان بعد از پیوستن به دولت بجا بگذارد. پس لازم است که دولت افغانستان و شرکای بین المللی درین ساحه برای ارتقای رول زنان در جامعه و دولت کمک و حمایت کنند.

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.

Views: 95