کابل(پژواک، ۲۰ حوت ۹۹): به باور برخی آگاهان امور، رئیس جمهور غنی در جریان سال اول دور دوم ریاست جمهوری، در تطبیق اکثر تعهداتش موفق نبوده؛ اما برخی آگاهان و مقامات حکومتی با درنظر داشت شرایط، غنی را در کارهایش موفق می خوانند.
محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان یک سال قبل از امروز، به تاریح ۱۹ماه حوت سال ۱۳۹۸ براى دورۀ دوم ریاست جمهوری، مراسم تحلیف را بجا آورد.
وی در برگزاری مراسم تحلیف؛ برخی مسایل مهم در صلح، توسعه روابط با کشورهای خارجی، عودت مهاجران، جذب سرمایۀ بین المللی، مدیریت ویروس کرونا و کارهای بنیادی دیگر را ذکر کرد که در جریان دورۀ دوم ریاست جمهوری خود به آن توجه خواهد کرد.
آژانس خبری پژواک در مورد این اظهارات و تعهدات رئیس جمهور، با مقامات حکومتی و آگاهان امور بحث و گفتگو نموده است.
حکومت همه شمول
رئیس جمهور غنی گفته بود حکومتى را ایجاد خواهد کرد که در انحصار تیم انتخاباتی وی (دولت ساز) نباشد؛ حکومت همه شمول و همه قبول خواهد بود.
اما عبدالستار سعادت آگاه امور سیاسی میگوید که این سخن تا حدی درست است؛ اما بخاطرى خارج از ارادۀ رئیس جمهور است که قدرت را از سبب فشارهای جامعه جهانی با عبدالله عبدالله رئیس شورای مصالحه ملی تقسیم کرد.
پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۸، بین دو نامزد پیشتاز این انتخابات (محمد اشرف غنی و داکتر عبدالله عبدالله) چانه زنی به میان آمد؛ این اختلاف تاحدی رسید که جانبین به شکل جداگانه مراسم تحلیف را به جا آوردند؛ اما کمیسیون انتخابات غنی را برنده اعلام کرد و در پایان غنی و عبدالله به یک تفاهم سیاسی توافق کردند که بر اساس آن عبدالله عبدالله رئیس شورای مصالحۀ ملی انتخاب شد.
جنرال دولت وزیر مقام اسبق نظامی نیز در اشاره به اظهارات غنی مبتنی بر حکومت همه شمول می گوید: “یک مشکل این است که ۵۰ درصد سهم داکتر عبدالله بود؛ یعنی رئیس جمهور در آن خود مختار نبود.”
اما وی می افزاید که در حال حاضر در ترکیب حکومت تا حد بیشتر، وحدت ملی رعایت شده و از این سبب ولسی جرگه به آسانی به اعضای کابینه نیز رای داده است.
رئیس جمهور غنی هفت ماه پس از برگزاری مراسم تحلیف، ۲۳ نامزد وزیر و نامزدان دو ریاست مستقل را به ولسی جرگه معرفی کرده بود؛ اما این جرگه از میان این افراد پنج تن را رد کرد.
این پنج تن خلاف قانون تاهنوز به شکل سرپرستان در ادارات مربوطه کار می کنند.
صلح
رئیس جمهور غنی در مراسم تحلیف تعهد سپرده بود که زیر چتر جمهوریت، جنگ را به پایان می رساند و بخاطر تامین صلح یک ائتلاف بزرگ منطقوی و بین المللی تشکیل خواهد داد که استقلال، امنیت و ثبات افغانستان در آن محفوظ خواهد بود.
اما عبدالستار سعادت آگاه امور سیاسی میگوید که حکومت نه تنها در بخش صلح ائتلاف بین المللی به میان نياورد؛ بلکه در حال حاضر با جهان مواجه است؛ زیرا به گفتۀ وی چندی قبل شخصاً رئیس جمهور گفت که جامعه جهانی افغان ها را ۴۰ سال از صلح محروم نگهداشته اند.
این در حالیست که زلمی خلیلزاد نمایندۀ خاص امریکا برای صلح افغانستان، هفته گذشته طرح “حکومت همه شمول” را با مقامات و سیاسيون افغان شریک کرد. بر اساس این طرح تحت ریاست سازمان ملل متحد بخاطر صلح افغانستان، یک نشست بین المللی راه اندازی خواهد شد.
این طرح که برخی سیاسیون از آن حمایت کردند؛ اما غنی طبق قانون بر انتقال قدرت از طریق انتخابات تاکید دارد و امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور، با ظهارات صریح با این طرح مخالفت ميکند.
عبدالستار سعادت می گوید: “اینکه رئیس جمهور از جمهوریت حمایت می کند؛ اما شخصاً او با جمهوریت اعمالى کرد که باید صورت نمی گرفت. تفکیک قوه ها عملاً از بین رفت، وزرای که رای نگرفتند باوجود آن هم به وظایف شان ادامه میدهند.”
دولت وزیری آگاه امور سیاسی و سخنگوی اسبق وزارت دفاع ملی در این مورد می گوید رئیس جمهور غنی بخاطر صلح حدود ٥هزار زندانی طالبان را آزاد کرد؛ اما طالبان خواهان امارت هستند و غنی آمادۀ پذیرفتن امارت نیست.
سید فهیم سادات استاد روابط بین المللی، در یکی از پوهنتون های خصوصی کابل در این مورد می گوید: “رئیس جمهور غنی در سیاست صلح به این باور است که طالبان تحت قدرت وی بیایند؛ اما امریکا با وی ناجوانی کرد و توافق دوحه را امضاء کرد که در حال حاضر طالبان حکومت غنی را به چالش می کشند و حمایت امریکا را نیز با خود دارند؛ به همین علت غنی همه توجه خود را از کارهای انکشافی و تحکیم روابط برگردانده و تلاش دارد که حکومت خود را تضمین نماید.”
اما دواخان مینه پال سخنگوی ریاست جمهورى می گوید که حکومت افغانستان بخاطر تامین صلح، جرگۀ مشورتی صلح راه اندازی کرده است، فرمان رهایی ٥هزار زندانی طالب را صادر کرده و مذاکرات بین الافغانی صلح را آغاز کرده است.
عودت مهاجرین
رئیس جمهور غنی در نخستین سخرانی خود به صفت رئیس جمهور در دورۀ دوم گفته بود که در بخش اقتصادی بخاطر عودت مهاجرین، از بین بردن فقر، مدیریت تغییر محیط زیست و تشکیل نهادها برای هماهنگی منطقوی کمک های جهانی را جذب خواهد کرد.
عبدالستار سعادت تحلیلگر امور سیاسی می گوید که نه تنها مهاجرین به کشور عودت نکرده؛ اما بیشتر افرادی که در حاضر در کشورهستند نیز دست به مهاجرت می زنند.
وزیری نیز در این مورد گفت: “مشکل مهاجرین حل نشده است؛ تا زمانیکه صلح تامین نشود به مشکل مهاجرین رسیدگى صورت نمی گیرد. فقر زمانى به پایان میرسد که برای مردم کار پیدا شود، این موضوع نیز وابسته به صلح می باشد؛ تا زمانیکه جنگ جریان داشته باشد فقر نیز موجود خواهد بود.”
بر اساس معلومات وزارت مهاجرین و عودت کنندگان، در حال حاضر بیش از شش و نیم میلیون افغان در کشورهای مختلف جهان در مهاجرت زندگی می کنند و افغانستان پس از سوریه کشور دوم است که مهاجران بیشتر دارد.
توزیع تذکره های الکترونیکی
رئیس جمهور غنی گفته بود: “افغانستان یک خانواده است. خانواده باید در مورد تعداد اعضا معلومات داشته باشد. نفوس شماری، توزیع تذکره های الکترونیکی، ارتقای ادارۀ احصایه_ که از جمله ادارات مهم افغانستان می باشد _ در لیست کارهای اساسی ما قرار دارد.”
اما عبدالستار سعادت در این مورد می گوید: “با تاسف که غنی در بخش های بیشتر ناکام مانده؛ اما به استثنای تذکره های الکترونیکی که بالایش کار می شود و پیشرفت چشمگیر در آن صورت گرفته است.”
دولت وزیری می گوید که روند توزیع تذکره های الکترونیکی در تمام ولایات کشور جریان دارد؛ اما کافی نیست و باید سرعت یابد.
بر اساس گزارشات نشرشده، تاهنوز در سراسر کشور، به حدود دو ونیم میلیون افراد که هشت در صد تمام نفوس کشور را تشکیل میدهند تذکره های الکترونیکی توزیع شده است.
مبارزه با فساد
رئیس جمهور یک سال پیش از امروز تعهد سپرده بود که نظام را از کاغذ پرانی و گرفتن رشوه پاک خواهد کرد، تا عایدات افزایش یابد و در بخش معادن افغانستان که هرگونه موانع ناتعریف شدۀ حقوقی، اداری و دیگر وجود دارد از بین خواهد رفت.
اما سعادت می گوید که نه تنها جلو فساد و بیروکراسی گرفته نشده است؛ بلکه حکومت افغانستان از جمله حکومت های فاسد جهان محسوب می شود.
سازمان ملل متحد در گزارش سالانۀ خود که به تاریخ ٩ ماه دلو سال جاری نشر شد آمده است که افغانستان در بخش مبارزه با فساد اداری پیشرفت کرده و نسبت به سال گذشته سه درجه بهتر شده است.
در این گزارش آمده است که افغانستان در جمع ١٨٠ کشور جهان در مقام ۱۶۵ قرار دارد.
دولت وزیری نیز می گوید: “غنی ادارات مختلف را بر ضد فساد اداری ایجاد کرد، تا حدی جلو آن گرفته شده، در قراردادهای بزرگ تا حد بیشتر جلو آن گرفته شده است… فساد به آسانی از بین نمی رود تا زمانیکه حکومت قوی به میان نیاید.”
سید فهیم سادات می گوید باوجود اینکه در تدارکات ملی و لوی څارنوالی اصلاحات کافی به میان آورده شده است؛ اما باز هم در یک سال گذشته در بخش جلوگیری از فساد گام های برجسته برداشته نشده است.
به گفتۀ وی در بخش حکومتداری دیجیتلی، برخی کارهايی مثل تسریع روند تذکره های الکترونیکی و دیگر صورت گرفته است.
جذب کردن سرمایۀ جهانی و روابط منطقوی
غنی گفته بود که برای جذب سرمایۀ منطقوی و بین المللی بخصوص پروژه های بزرگ که آسیای مرکزی و شرقی را با آسیاسی جنوبی و غربی متصل می نماید توجه خاص دارد و به همین خاطر با کشورهای همسایه و همکاران دیگر بین المللی، برای ترانزیت و تجارت مشترکاً کار می کند.
رئیس جمهور غنی گفته بود: “ما برای هر پیداوار زراعتی برنامه داریم. هدف ما از این برنامه ها تنها و تنها یک نقطه است. دست افغانها باید پيش دیگران دراز نشود، بس است. دسترخوان خود را باید با عاید خود پر نماییم. این حقارت تاریخی را باید به پایان برسانیم که دیگر ناجی اقتصادی نباشد. این خاک پاک داری همه چیز می باشد.”
عبدالستار سعادت تحلیلگر امور سیاسی ميگويد که حکومت بخاطر جذب سرمایۀ جهانی، با شرکت استرالیایی در بخش معادن تفاهمنامه را امضاء کرده است؛ اما هویت شرکت چینایی ثابت می شود، که صداقت آن در این بخش زیر سوال است و شرکت فوق تاهنوز هیچگونه سرمایه نیز نیاورده و دیگر کار قابل ملاحظه صورت نگرفته است.
این توافقنامه در بخش معادن با شرکت آسترالیایی نگرانی ها را به بار آورده است قرار گزارش پژواک؛ برخی منابع، امضای توافقنامۀ ذکرشده را در تضاد با مواد قانون معادن کشور می دانند و کمیسیون منابع طبیعی و محیط زیست ولسی جرگه می گوید که این موضوع را پیگیری می کند.
به گفتۀ سعادت مشکلات معادن حل نشده است؛ بخاطریکه تقریباً تمام جغرافیۀ معادن تحت کنترول طالبان قرار دارد.
عنایت الله مومند سرپرست پیشین وزارت معادن و پترولیم نیز می گوید: “تقریباً یک سال می شود که من از دولت استعفا کردم؛ اما گفته می توانم که در بخش معادن هیچ کار صورت نگرفته است.”
سعادت در خصوص روابط با کشورهای همسایه مي افزايد: “در بخش روابط خوب با کشورهای همسایه بدون هند ما در وضعیت بهتر قرار نداریم.”
سمیع الله آشنا استاد انستیتیوت زراعت در کابل، بدون ارایه جزئیات می گوید که در بخش زراعت تا حدی کار صورت گرفته، باغ ها، سردخانه ها، بندها، کانال ها و دیوارهای استنادی اعمار شده، صادرات صورت گرفته است؛ اما بخاطر پیشرفت خوب نیاز به کار بیشتر است.
فهیم سادات می گوید که فعالیت های رئیس جمهور در بخش سیاست اقتصادی خارجی در اتصال منطقوی بیشتر موفق بود و افغانستان در این بخش تا یک اندازه از حالت انحصاری خارج شده است.
وی می افزايد که رئیس جمهور به نام مدیریت آب، سیاست مرده را زنده ساخت و آب را برای مردم مهم کرد و مدیریت آب حکومت افغانستان، برخی کشورها را نیز ترسانده است.
اما مینه پال معاون سخنگوی رئیس جمهور می گوید که حکومت بخاطر حمایت جامعه جهانی از افغانستان کنفرانس جینوا را با موفقیت راه اندازی کرد.
نشست جینوا در ماه قوس سال جاری راه اندازی شد. در این نشست جامعه جهانی تعهد کرد که به شکل مشروط ١٣ میلیارد دالر با افغانستان کمک می نماید.
حفظ دستاوردهای دو دهۀ اخیر افغانستان، حاکمیت قانون، مبارزه با فساد اداری، تسریع روند صلح، تقویت و محافظت حقوق زنان و اقلیت ها از جمله شرایط کشورهای کمک کننده بود.
مینه پال میگوید که در دستاوردهای اقتصادی افتتاح راه آهن هرات _ خواف، تطبیق پروگرام دسترخوان ملی نیز از جمله دستاورد های مهم است.
راه آهن هرات_خواف در ماه قوس سال جاری افتتاح شد.
پروگرام دسترخوان ملی در ماه سرطان سال جاری افتتاح شد. کمک به ارزش ۲۴۴میلیون دالر با بیش از چهار میلیون خانواده هدف این برنامه بود.
اما ولسی جرگه این برنامه را رد کرد و حکومت نیز در ماه دلو سال جاری خبر داد که پروگرام دسترخوان ملی از مسودۀ سوم بودجه حذف شده است.
مبارزه با کرونا
دوا خان مینه پال معاون سخنگوی ریاست جمهوری، مدیریت کرونا در کشور را از جمله دستاوردهای مهم رئیس جمهور می خواند؛ اما سعادت می گوید که در جریان کرونا حکومت افغانستان فاسدترین حالت را داشت.
سعادت مي افزايد: “کرونا تا اندازه اى از مردم قربانی گرفت؛ اما مورال مردم قوی بود، بخاطریکه اینجا خون ریخته می شود، در جایکه خون ریخته می شود مرگ های خاموش معنی ندارد؛ اما رئیس جمهور قطعاً ادعای مدیریت خوب در این بخش کرده نمی تواند.”
به گفتۀ وی، رئیس جمهور که هر چیز میگوید مردم آن را نمی پذیرد؛ اما اگر وی با ملت صادقانه برخورد می کرد؛ پس در حال حاضر، وی باور سیاسی میداشت که در بخش صلح و مذاکرات به کار وی می آمد.
داکتر مسیح نوری که قبلاً در شفاخانۀ کرونا به نام افغان جاپان کار میکرد نیز می گوید که نه تنها حکومت در بخش کرونا مدیریت خوب نداشت؛ بلکه در منابع موجوده و کمک های کشورهای خارجی با افغانستان نیز فساد صورت گرفت.
وی ادعا ميکند که در بخش مبارزه با کرونا وزارت صحت عامه، برخی والیان و مقامات دیگر حکومتی از صلاحیت های وظیفوی شان سوء استفاده کردند؛ برخود سلیقوی کردند و به افراد نیازمند کمک ها نرسیده است.
به گفتۀ وی؛ چنانچه شرایط هر کشور فرق دارد؛ نیاز بود که مثل کشورهای دیگر در افغانستان نیز در بخش کرونا تحقیقات صورت می گرفت؛ اما این کار صورت نگرفت و در افغانستان نسخه های کشورهای دیگر تطبیق می شد.
چرا رئیس جمهور در عملی کردن تعهداتش موفق نبود؟
به باور سید فهیم سادات؛ غنی که یک شخصیت عملی است، باور داشت که جامعه را بر اساس تیوری ها بسازد؛ اما جامعه افغانستان در چهارچوب تیوری ها نمی آید و به این علت نتوانست که فکر خود را عملی نماید.
وی می گوید که به اشرف غنی حکومتى مثل حامد کرزی رئیس جمهور اسبق نیز به دست نیامد و در هر دو دورۀ ریاست جمهوری، حکومت بین وی و عبدالله تقسیم شد.
که بر اساس تفاهمنامه بین غنی و عبدالله به میان آمده است و داکتر عبدالله عبدالله رهبری آن را بر عهده دارد، به روزنامۀ هشت صبح گفته است که موارد بیشتر این تفاهمنامه تطبیق نشده و ارگ به این تفاهم متعهد نیست.
میوند روحانی که رئیس اجرايیه کمیتۀ مشترک نظارت و بررسی مبارزه با فساد اداری (میک) بود می گوید که مشکلات امنیتی و فساد، مانع پیشرفت در بخش های ذکرشده گردیده است.
وی بدون ارایه جزیات مى افزايد: “به عوض مبارزه با فساد، تاهنوز افرادى به سیستم داخل می شوند که دوسیه های فساد دارند؛ پس سیستم چطور جور خواهد شد؟”
وی ميگويد که از بخش زراعت گرفته تا جذب سرمایه هاى بین المللی، عودت مهاجرین، صلح، کرونا و مدیریت تمام بخش ها، فساد جریان دارد.
Visits: 46
تماس با ما
خبرنامه
ارسال گزارش
اپلیکیشن موبایل پژواک