برخی دختران در محدودیت‌های تعلیمی و تحصیلی به فرصت‌های جدید آموزشی رو آورده‌اند

کابل (پژواک، ۱۹ حوت ۱۴۰۳): شماری از دختران افغان می‌گویند که پس از تعلیق آموزش بالاتر از صنف ششم برای دختران، آرام نه نشسته و مسیرهای جدید آموزشی را برای دستیابی به آرزوهای‌شان انتخاب کرده‌اند.

با حاکمیت دوبارۀ امارت اسلامی در ۲۴ اسد سال ۱۴۰۰ در کشور، فعالیت مکاتب بالاتر از صنف ششم دختران تعلیق شد و سپس در ۲۹ قوس سال ۱۴۰۱ به پوهنتون‌های دولتی و خصوصی دستور داده شد که تحصیل دختران و زنان را تا امر ثانی متوقف کنند.

مقام‌های امارت اسلامی در زمان به تعلیق درآوردن فعالیت مکاتب و پوهنتون‌های دختران اعلام کرده بودند که روی طرحی برای حل این موضوع کار می‌کنند و پس از تکمیل آن، اجازۀ ادامۀ تعلیم و تحصیل برای دختران در مکاتب و پوهنتون‌ها داده خواهد شد. اما با گذشت بیش از سه سال این مشکل هنوز پا بر جا است.

یافته‌های پژواک نشان می‌دهد که برخی دختران بازمانده از مکتب و پوهنتون، از آسیب‌های روحی تا موفقیت‌های آموزشی مسیر تازه‌ای را پیموده‌اند؛ از ناامیدی تحصیلی تا یافتن راه‌های جدید آموزشی پیش رفته‌اند، با تلاش‌های فردی و برنامه‌ریزی، به یادگیری علوم دینی، زبان‌های خارجی، فن بیان، هنر میناتوری، نقاشی، خطاطی و مهارت‌های دیگر پرداخته‌اند و در کنار مرور درس‌های مکتب و پوهنتون، فرصت‌های جدیدی برای رشد و پیشرفت خود ایجاد کرده‌اند.

از آسیب‌های روحی تا موفقیت‌های آموزشی

نبیلا وهاب‌زاده، باشندهٔ شهر کابل می‌گوید که قبل از متوقف‌شدن دروس دختران در مؤسسات تحصیلات عالی، محصل طب دندان و اول نمرۀ صنف خود بود.

به گفتۀ او، در روزهای نخست توقف دروس، از نظر روحی و روانی به‌شدت آسیب دیده بود و احساس می‌کرد که زمان برایش متوقف شده‌است.

وهاب‌زاده می‌افزاید: «شب‌ها خواب نداشتم و روزها هیچ انگیزه‌ای برای کار کردن، حوصلۀ رفتن به جایی یا حتی گفت‌وگو با اطرافیانم را نداشتم، اما پس از مدتی مصمم شدم تا برای رسیدن به آرزوهایم تلاش کنم و مسیرهای جدیدی را برای رشد و پیشرفت خود بیابم.»

به گفتۀ او، در گام نخست برنامه‌ریزی کرده و کتب درسی سال‌های قبلی خود را مرور می‌کرد، سپس در یکی از کلینیک‌های دندان‌ به‌عنوان کارآموز مشغول به کار شد و پس از آن در یک کورس آموزش زبان انگلیسی ثبت‌نام کرد.

نبیلا می‌افزاید: «در یک سال زبان انگلیسی را به ‌خوبی یاد گرفتم و هم‌زمان درس‌های پوهنتونم را مرور می‌کردم، سپس متوجه شدم که یک پوهنتون آنلاین برای جذب دختران محصل ایجاد شده، اکنون در این پوهنتون محصل طب دندان در سمستر هفتم هستم.»

وی که همچنان امیدوار است به‌زودی محدودیت‌های وضع‌شده بر تحصیل و تعلیم دختران پایان یابد، از سایر دختران می‌خواهد تا زمانی که این محدودیت‌ها برداشته می‌شود، از وقت خود به‌طور مثبت استفاده نموده و از آموختن علم و دانش از هر طریق ممکن دست نکشند.

از تکان ناگهانی محرومیت از مکتب تا تلاش برای ادامۀ آموزش

در این حال، هاجره یک تن دیگر از دختران در شهر کابل که قبل از اعلان متوقف‌شدن دروس دختران بالاتر از صنوف ششم، در صنف ۱۲ لیسۀ نسوان قلعه زمان‌ خان درس می‌خواند،‌ می‌گوید: «این اعلان بسیار برایم تکان‌دهنده و مایوس‌کننده بود؛ چون‌که مه هم‌زمان در کنار دروس مکتب، به کورس آماده‌گی کانکور نیز می‌رفتم و آرزو داشتم به تحصیلات عالی خود ادامه دهم.»

اما هاجره می‌گوید که او نیز به تلاش‌های خود در راه کسب علم و دانش ادامه داده و در حدود سه سال اخیر کورس‌های آموزشی تجوید قرآن مجید، زبان انگلیسی و‌ کمپیوتر را تکمیل کرده و اکنون در حال فراگیری خطاطی و حفظ قرآن کریم می‌باشد.

او که امیدوار است به‌زودی دروازه‌های مکاتب و پوهنتون‌ها به‌روی دختران باز شود، از دختران بازمانده از مکتب و پوهنتون می‌خواهد که برای رشد و پیشرفت شان تلاش کنند.

قابل ذکر است که بسیاری از دختران در شهر کابل، مانند نبیلا و هاجره، در بخش‌های مختلف به فراگیری مهارت‌های گوناگون ادامه داده و برای آینده‌ای درخشان تلاش می‌کنند.

از خانه‌نشینی تا خلاقیت در هنر و نویسنده‌گی

سارا زوری، باشندهٔ شهر زرنج ولایت نیمروز می‌گوید، قبل از حاکمیت دوبارۀ امارت اسلامی، از طریق امتحان کانکور به پوهنځی ساینس پوهنتون دولتی این ولایت کامیاب شده بود، ولی به دلیل به تعلیق درآمدن تحصیل دختران در مؤسسات تحصیلات عالی خانه‌نشین شد.

وی افزود: «خبر تعلیق تحصیل دختران ضربهٔ روحی شدیدی به من وارد کرد، اما پس از مدتی برای خود برنامه‌ریزی کردم و بر اساس آن، کتابی شامل ده داستان واقعی نوشتم و همچنین هنر نقاشی و دکلمهٔ شعر را آموختم.»

سارا با اشاره به نقاشی‌هایش که همه قلمی است گفت:‌ «از صنف پنجم مکتب علاقمند نقاشی بودم و کم کم با تمرین در خانه با انواع نقاشی و انواع رنگ‌ها آشنا شدم، اما طی سه سال اخیر چون بیکار بودم در این عرصه چیزهای زیاد را یاد گرفتم.»

وی از دستاوردهایی که در این سه سال داشته، احساس خوبی دارد و می‌گوید: «دختران افغان نباید به مشکلات تسلیم شوند؛ حتی در خانه تلاش کنند تا در آینده به جایی که آرزو دارند برسند.»

سارا می‌گوید که در حال حاضر مصروف آموزش قرآن مجید و زبان انگلیسی نیز می‌باشد.

از محدودیت‌ها تا تلاش برای ادامۀ تحصیل در طب

ستاره بارکزی دختر ۱۹ ساله، باشندهٔ دیگر شهر زرنج است که برای آیندۀ بهتر خود تلاش می‌کند.

‌او در سال ۱۴۰۰ هجری شمسی متعلم صنف نهم مکتب بود، اما پس از آن که از مکتب بازمانده، به تکرار درس‌های شان ادامه داده و برعلاوۀ آن در کورس‌های آنلاین ثبت‌نام کرده و در حال یادگیری زبان انگلیسی،‌ عربی و فن بیان می‌باشد.

او افزود: «دستاورد من در این سه سال شاید زیاد نباشد، اما تا جایی که می‌توانستم از کورس‌های آنلاین استفاده ‌کرده‌ام، دوست دارم که بی‌کار نباشم و از گذر زمان استفادۀ خوب کنم، کوشش می‌کنم که خیاطی را نیز یاد بگیرم.»

وی که می‌گوید تمام علاقه‌اش درس خواندن و دستیابی به آرزوی بزرگش، یعنی ادامهٔ تحصیل در رشتهٔ طب است، امیدوار است که او و سایر هم‌دوره‌هایش به این آرزو برسند و درهای مکاتب و پوهنتون‌ها به روی‌شان باز شود.

رو آوردن به فراگیری هنر میناتوری

بهار انوری، باشندهٔ شهر هرات که قبلا در دیپارتمنت ریاضیات رشتۀ ساینس پوهنتون هرات درس می‌خواند، می‌گوید که پس از وضع محدودیت‌ها بر تعلیم و تحصیل دختران،‌ در یکی از مکاتب دختران برای صنوف ششم مضمون ریاضی را تدریس می‌کند.

او می‌گوید که در کنار آن به یادگیری هنر میناتوری روآورده و در این بخش پیشرفت‌های داشته‌است.

او گفت که می‌خواهد هنر میناتوری به دیگر دختران نیز آموزش دهد.

آگاهان رو آوردن دختران به راه‌های جدید آموزشی را ستایش می‌کنند

عبدالله کاکر نثاری، آگاه امور تعلیمی، به آژانس خبری پژواک گفت که محدودیت وضع‌شده بر تحصیل و تعلیم دختران دایمی نیست و حتما دروازه‌های مکاتب و پوهنتون به‌روی آنان باز خواهد شد.

او افزود: «این که دختران از اوقات بی‌کاری شان استفادهٔ مثبت کرده و به آموزش‌های دیگر رو آورده‌اند، بسیار عالی است. دخترهایی که با برنامه بوده‌اند، این یک موفقیت بزرگ برای شان است.»

به گفتۀ او، دخترانی که از طریق آنلاین مصروف آموزش‌اند، در کنار این‌که یاد می‌گیرند، مدارک تحصیلی را نیز به دست می‌آورند.

وی از سایر دختران نیز می‌خواهد که اوقات شان را صرف آموختن علم، دانش و حرفه‌ها نمایند.

قاضی محمدحسن حقیار یک تن از آگاهان امور دینی می‌گوید که آموزش دانش دینی و عصری از ضرورت‌های مبرم هر جامعه به حساب می‌آید و‌ بدون دانش و آموزش زمینه رستگاری دنیا و آخرت امکان پذیر نیست.

وی در ادامه گفت، این‌که دختران به آموزش‌ها متنوع رو آورده اند بسیار کار عالی است و باید همه خانواده‌ها تلاش کنند تا زمانی که برای دختران اجازه رفتن به مکاتب و پوهنتون‌ها داده می‌شود، دختران شان را به آموزش‌های مختلف تشویق کنند.

به گفتۀ او، این وظیفه حکومت است که در این راستا گام بردارد و زمینه آموزش همه دختران را در موسسات تعلیمی و تحصیلی مساعد بسازد.

آژانس خبری پژواک تلاش کرد تا در مورد نظرات مسؤولین امارت اسلامی را نیز داشته باشد، اما موفق به دریافت پاسخ نگردید.