نگرانی قزاقستان از تاثیرات احتمالی کانال قوش‌تیپه

کابل (پژواک، ۲۷ ثور ۱۴۰۴): مقام‌های قزاقستان در حالی از تأثیرات احتمالی کانال قوش‌تیپه در درازمدت بر رودخانه «سیردریا» و دریای آرال، ابراز نگرانی کرده که مقام‌های افغان قبلاً گفته‌اند که ساخت کانال قوش‌تیپه با رعایت حقوق همسایه‌ها انجام می‌شود.

کار ساخت کانال قوش‌تیپه در اوایل سال ۱۴۰۱ آغاز شده و پس از تکمیل فاز اول، کار فاز دوم آن جریان دارد. این کانال ۲۸۰ کیلومتر طول، ۱۰۰ متر عرض و ۸.۵ متر عمق داشته و ظرفیت آبیاری ۵۰۰ هزار هکتار زمین از دریای آمو در بلخ، جوزجان و فاریاب را دارد.

تایمز اف سنترل ایشیا دیروز گزارش داده‌است که اسلان عبدالرحیم‌اوف، معاون وزیر منابع آبی و آبیاری قزاقستان گفته‌است که کانال قوش‌تیپه می‌تواند جریان رودخانه «سیردریا» را کاهش دهد و اثرات سو بر دریای آرال داشته باشد.

به گفتۀ او، قزاقستان با افغانستان مرز مشترک ندارد، اما ممکن تأثیر این کانال در سراسر منطقه احساس شود.

وی گفته‌است: «در کوتاه‌مدت نوسانات شدید در منابع آبی پیش‌بینی نمی‌شود، اما در بلندمدت کاهش جریان رود سیردریا اجتناب‌ناپذیر است.»

در گزارش آمده‌است که عظمت‌خان امیرتایف، رئیس حزب «بایتاق» قزاقستان ابراز نگرانی کرده که کانال قوش‌تیپه ممکن است بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از جریان آمو دریا را منحرف کند.

او گفته‌است: «این بدان معناست که اوزبیکستان و ترکمنستان آب کمتری دریافت خواهند کرد؛ در نتیجه ممکن است اوزبیکستان برداشت خود از رود سیردریا را افزایش دهد که منجر به کاهش دسترسی قزاقستان به آب، تا حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد خواهد شد.»

این در حالی است که مقام‌های افغان در مراسم آغاز کار فاز دوم کانال قوش‌تیپه به کشورهای همسایه اطمینان دادند که نگران ایجاد این کانال نباشند؛ زیرا به حقوق آنان احترام گذاشته خواهد شد و افغانستان تنها از سهمی را که در آب دریای آمو دارد، استفاده خواهد کرد.

عبدالسلام حنفی، معاون اداری رئیس‌الوزرا گفته بود: «دیگران این تشویش را نداشته باشند که همه دریای آمو را به اینطرف سوق می‌دهیم؛ ما به حقوق همسایه‌های خود احترام داریم و با همه همسایه‌ها خواهان روابط دوستانه، حسنه و نزدیک هستیم.»

کارشناسان می‌گویند که افغانستان به علت جنگ‌های دوامدار نتوانسته که از آب دریای آمو استفاده بکند و به کارگیری آب این دریا در کانال قوش‌تیپه حق افغانستان است.