از آرزوی عروسی تا مهاجرت؛ روایت‌ جوانان قربانی «طویانه‌های بلند»

 کابل (پژواک، ۲۵ جوزا ۱۴۰۴): با آن‌که ازدواج باید مایۀ آرامش و خوش‌بختی باشد، اما در برخی مناطق کشور، «طویانه‌های بلند» و مصارف سنگین عروسی، زنده‌گی شماری از جوانان را به چالش کشیده‌است؛ برخی جوانان که برای بجا آوردن این رسم‌های پُرهزینه راه مهاجرت‌ را در پیش گرفته، خواستار مبارزه با این چنین «عنعنات ناپسند» هستند.

طویانه؛ مبلغ پول یا اموالی است که از سوی خانوادۀ داماد به خانوادۀ عروس داده می‌شود و معمولاً به‌عنوان بخشی از هزینه‌های ازدواج یا بهای عروس شناخته می‌شود.

عبدالله ۳۵ ساله، باشندهٔ اصلی شهرکابل  که از ده سال به این‌طرف در دیار غربت شب را با حسرت و روز را با بی‌کسی می‌گذراند، به آژانس خبری پژواک گفت که به دلیل طویانهٔ بلند مجبور به ترک وطن شده‌است.

وی می‌افزاید: «در آن‌زمان که ۲۵ساله بودم، خواستگار دختری شدم که دوستش داشتم، اما وقتی نتوانستم هزینهٔ طویانه را فراهم کنم، ناچار راهی دیار بیگانه شدم؛ سفری که هنوز ادامه دارد.»

وی همچنان گفت: «دختر مورد علاقه‌ام از یکی‌ از ولایت‌هایی بود که در آنجا گرفتن طویانهٔ بلند در بین آنان رواج است و نگرفتن طویانه را ننگ می‌دانند. آنان گرفتن طویانهٔ بلند را به مثابهٔ با ارزش بودن دخترشان می‌دانند.»

خانوادهٔ دختر مورد علاقهٔ عبدالله، برعلاوۀ سایر مصارف ازدواج، ده‌ لک افغانی طویانهٔ تعیین کرده بودند،‌ پولی که پرداخت آن برای عبدالله و خانواده‌اش دشوار و حتی ناممکن بود؛ زیرا خودش محصل بود و وضعیت اقتصادی خانواده‌اش در حد متوسط قرار داشت.

وی با شوق این‌که با دختر رویاهایش ازدواج کند، راه‌های پرخم و پیج را پیموده و خودش را به ایران رساند، بعدا به ترکیه سفر کرد،‌ شب و روز کار می‌کرد و پول‌هایش را جمع می‌کرد تا به کشور برگردد و مراسم نامزدی شان برگزار گردد.

اما در تقدیر عبدالله چیزی دیگری نوشته شده بود، او گفت: «هنوز چهار سال از مهاجرتم سپری نشده بود که اطلاع یافتم دختری که می‌خواستم با او نامزد شوم و عروسی کنم، با جوان دیگر نامزد شده و عروسی کرده‌است.»

درد از دست دادن دختر مورد علاقۀ عبدالله، او را چنان متضرر کرد که با خودش تصمیم گرفت برای همیشه مجرد بماند و ازدواج نکند و تمام پول‌های ذخیره کرده‌اش را برای برادر کوچک‌تر از خودش فرستاد تا ازدواج کند و مانند او آرزویش نیمه تمام نماند.

عبدالله از خانواده‌ها می‌خواهد که به این‌چنین فرهنگ‌هایی که زنده‌گی جوانان را به تباهی می‌کشاند، نه بگویند و برای پایان دادن به آن مبارزه جدی صورت گیرد.

اما این تنها عبدالله نیست که طویانهٔ بلند او را مجبور به مهاجرت نموده‌است، بلکه  اسدالله ۲۸ ساله، باشندهٔ شهر هرات در میان ده‌ها جوان دیگر در شهر زهدان ایران در یک ساختمان در حال ساخت، مصروف کار است. او می‌گوید که برای دریافت پول طویانه به این کشور رفته‌است.

وی  افزود، چهار سال قبل با دختری نامزد شد و خانوادهٔ عروس گفتند که باید ۴۰۰ هزار افغانی طویانه بدهد؛ مقدار پولی که خانوادهٔ اسدالله توان پرداخت آن را نداشتند و به همین دلیل او راهی کشور ایران شده و در آنجا کار می‌کند.

وی می‌گوید: «آخر همین خشت‌هایی را که سر به سر می‌مانم و تعمیرها ساخته میشه، ‌یک روزی زنده‌گی من هم ساخته میشه.»

در همین حال، ملالی ( نام مستعار) یک تن از باشنده‌گان شهرکابل می‌گوید که دو سال قبل پسرش را با خواهرزاده‌اش نامزد کرد، ولی شوهر خواهرش ۱۰ لک افغانی طویانه تقاضا کرد و پسرش که دکان ترمیم موبایل داشت،‌ از پرداخت این‌ مقدار پول عاجز ماند و مجبور شد که راهی کشور ایران شود.

ملالی که اشک در چشمانش حلقه زده بود گفت: «پسرم در مسیر راه ایران جان خود را از دست داد،‌ بچه‌گکم جان جور از این‌جا رفت و جسد بی‌جانش را از اونجا پس آوردن.»

این مادر داغ‌دیده که از دست دادن یگانه پسرش او را رنجور ساخته می‌گوید: ‌«طویانه گرفتن به معنای فروختن دختر،‌ کسی‌که طویانه می‌گیرد، زنده‌گی دختر خوده تباه می‌کنه،‌ کل عمر طعنه به رویش می‌مانه.»

اگاهان: طویانه در اسلام جا ندارد، باید جلو آن گرفته شود

نورالله کوثر، عضو اکادمی علوم افغانستان و یک تن از علمای دین به پژواک گفت: «بدون شک اسلام به زنده‌گی ساده زیستی و زندگی طبیعی مردم را تشویق و حکم می‌کند در هر حالت مسلمان باید زنده‌گی پرتکلف نباید داشته باشد، بی‌تکلف زندگی ساده داشته باشد که از توانش پوره است.»

موصوف تصریح کرد که اسلام بهترین ازدواج، ازدواجی را معرفی می‌کند که بسیار آسان و مهرش بسیار کم باشد.

او در ادامه گفت: «این رسم و رواج‌های غلطی که خانواده‌ها دارند، چه از خانوادۀ دختر وچه از خانواده پسر، از نظر اسلام مردود و ناروا است، مشکلات گوناگون را به‌بار می‌آورد؛ مانند مشکلات دینی، اجتماعی، اخلاقی، ناسازگاری‌های خانواده‌گی … این‌گونه عروسی‌ها در اجتماع مشکلات اخلاقی ببار می‌اورد که جوانان به گناه‌ها فکر می‌کند.»

کوثر گفت که باید همه برای از بین بردن این چنین رسوم ناپسند دست به دست هم دهند و با آن مبارزه کنند و همچنان رسانه‌ها، علمای دین، معلمین و غیره به مردم در این مورد آگاهی دهند تا جلو چنین رسم‌های پرهزینه و ناپسند گرفته شود.

هم‌چنان، عبدالبصیر ترکی، کارشناس امور اقتصادی می‌گوید، در این شرایطی که بیشتر مردم وضعیت خوب اقتصاد ندارند، گرفتن طویانه‌های بلند و مراسم عروسی‌های پر هزینه کار خوب نیست؛ زیرا مردم توان پرداخت آن را ندارند.

وی افزود: «متاسفانه رواج‌هایی که نه در دین مقدس اسلام است و نه در اصول وعنعنه افغانستان بوده، نمیفامم این رواج‌ها از کجا رایج شده. بیشتر جوانان برای تامین مصارف عروسی مجبور هستند به خارج کشور بروند که متاسفانه در برخی موارد جان باخته اند.»

موصوف می‌گوید: «ما شاهد حال هستیم که برای تامین مصارف عروسی که در هوتل برگزار می‌شود، خانواده داماد سرمایه‌ای را که قبلا داشتند مانند خانه، زمین و یا موتر آن را بفروش می‌رسانند و پس از عروسی هم بی‌کار و بی روزگار می‌شوند، مجبور وطن را ترک ‌کنند و سال‌های زیادی را دور از خانم و فرزندان خود سپری می‌کنند.»

موصوف از امارت اسلامی خواست که جلو چنین رواج‌های ناپسند گرفته شود؛ زیرا در برخی موارد عواقب بسیار ناگوار داشته‌است.

در همین حال، قیس محمدی یک تن دیگر از آگاهان امور اقتصادی می‌گوید: «در افغانستان  بیشتر جوانان برای تامین مصارف عروسی پول را قرض می‌گیرند و سال‌ها قرضدار می‌مانند و زجر می‌کشند و در فقر و بدبختی به سر می‌برند.»

موصوف از حکومت خواست که در مقابل این‌گونه رسم و رواج‌های نامناسب مبارزه کند تا مردم از این مشکلات رهایی یابند.