نبود داکتران متخصص در ده ولسوالی بدخشان مردم را دچار مشکل کرده‌است

فیض‌آباد (پژواک، ۱۶ حوت ۱۴۰۳): شماری از باشنده‌گان ده ولسوالی بدخشان از نبود شفاخانه‌ها و داکتران متخصص در این ولسوالی‌ها شکایت داشته می‌گویند، برای دریافت خدمات لازم صحی مجبورند، مسیرهای طولانی و دشوارگذر را بپیمایند که در برخی موارد، بیماران در مسیر راه جان خود را نیز از دست می‌دهند.

براساس معلوماتی که منابع مردمی و کارشناسان صحی در اختیار آژانس خبری پژواک قرار داده‌اند، از میان ۲۸ واحد اداری بدخشان، در ده ولسوالی از جمله شُکی، مایمی، کوهستان، تشکان، تگاب، کران و منجان، یمگان، زیباک، واخان و ارغنجخواه، مراکز صحی اساسی (BHC) فعالیت دارند و به استثنای  فیض‌آباد، در سه ولسوالی مراکز صحی به سطح ولسوالی وجود دارد و در ولسوالی‌های باقی‌مانده مراکز صحی جامع «CHC» فعال می‌باشند.

مراکز صحی اساسی (BHC) به مراکزی گفته می‌شود که در سطح ابتدایی و اولیه خدمات صحی به مردم ارایه می‌دهند، این مراکز معمولاً در نواحی دورافتاده و روستایی قرار دارند و مسؤولیت‌های آن‌ ارایۀ خدمات صحی ابتدایی از جمله معاینه، درمان و پیشگیری از بیماری‌های معمول و رایج مانند سرماخورده‌گی، اسهال، بیماری‌های تنفسی و همچنین ارایۀ واکسین‌ها به کودکان می‌باشد.

مراکز صحی جامع (CHC) به مراکزی گفته می‌شود که خدمات صحی و درمانی پیشرفته‌تری نسبت به مراکز صحی اساسی ارایه می‌دهند. این مراکز معمولاً در سطح ولسوالی‌ها یا مناطقی با جمعیت بیشتر قرار دارند و به‌عنوان مراکز میانۀ خدمات صحی و درمانی محسوب می‌شود.

همچنان مراکز صحی ولسوالی (DHC) مراکزی است که خدمات صحی و درمانی جامع‌تری را ارایه می‌دهند، این مراکز معمولاً در مناطق بزرگ‌تر یا پرجمعیت‌تر واقع شده و به عنوان واحدهای اصلی خدمات صحی در سطح ولسوالی‌ها فعالیت می‌کنند، خدمات جامع و تخصصی‌تر صحی، جراحی، مراقبت از مادران و نوزادان، آموزش صحت عمومی و امکانات لابراتواری از ویژگی‌های مراکز صحی ولسوالی می‌باشد.

نبود داکتران متخصص و خدمات معیاری صحی در برخی ولسوالی‌های بدخشان

محبوب‌الرحمن طلعت، از متنفذین ولسوالی کوهستان بدخشان می‌گوید که نبود داکتر و ارتقا نیافتن مرکز صحی اساسی (BHC) این ولسوالی به مرکز صحی جامع (CHC) مشکلات جدی را برای مردم محل ایجاد کرده‌است.

وی افزود: «مرکز صحی ولسوالی ما ابتدایی است و نیازهای مردم را رفع نمی‌کند، در بسیاری از موارد مریضانی که از ولسوالی ما به فیض‌آباد، مرکز ولایت انتقال می‌شوند، در مسیر راه با مشکلات جدی روبه‌رو می‌شوند، حتی مواردی هم وجود دارد که مریض قبل از رسیدن به فیض‌آباد در مسیر راه جان باخته‌است.»

او با بیان اینکه تنها در کمتر از یک ماه گذشته، دو تن از بسته‌گانش که قصد رفتن به شفاخانه‌های فیض‌آباد و کندز را داشتند، در مسیر راه جان باخته‌اند، گفت که مردم نگران‌اند و انتظار دارند که حکومت و نهادهای بین‌المللی به مشکلات آن‌ها رسیده‌گی کنند و داکتران متخصص و معالج را برای این ولسوالی استخدام نمایند.

محمدعادل، باشندۀ قلعۀ پنجۀ ولسوالی واخان می‌گوید که ۱۰۸ خانواده در این منطقه زنده‌گی می‌کنند، اما مرکز صحی که بتواند حتی خدمات اولیه را برای مردم عرضه کند، وجود ندارد.

وی افزود: «ما مشکلات زیادی در بخش صحت داریم، مریضان ما بیش از ۱۰۰ کیلومتر راه را می‌پیمایند که به شفاخانۀ ولسوالی اشکاشم برسند و بالاخره ۱۰۰ کیلومتر دیگر به فیض‌آباد مرکز ولایت فاصله دارد، از امارت اسلامی و موسسات بین المللی می‌خواهیم که به مشکلات صحی ما رسیده‌گی کنند و کلینیک و یا پُسته صحی برای ما بسازند.»

همچنان، یارمحمد نیازی یک تن از متنفذین ولسوالی یمگان می‌گوید که در این ولسوالی مرکز صحی اساسی فعال است، اما آمر این مرکز یک نرس است.

او می‌افزاید:«مدتی پیش، یک جوان ما که پایش زخمی شده بود، می‌خواستیم به شفاخانۀ فیض‌آباد انتقالش دهیم، اما به دلیل نبود خدمات صحی اولیه و شدت خونریزی، در مسیر راه جان باخت، چون ما باید ۱۲۰ کیلومتر راه را بپیمایم تا به فیض‌آباد برسیم که مریضان ما در نیم راه از بین می‌روند.»

این متنفذ قومی می‌گوید که که اگر در این ولسوالی عرضۀ خدمات صحی معیاری و امکانات وجود می‌داشت، ممکن مریض شان تلف نمی‌شد.

به‌گفتۀ او، در این ولسوالی تنها دو مرکز صحی کوچک در مناطق جوخان و اوشنگان وجود دارد که مردم برای رسیدن به آن‌ باید یک روز کامل پیاده‌روی کنند. او تأکید دارد که برای جلوگیری از افزایش مرگ‌ومیر، این مراکز باید به سطح مراکز جامع و شفاخانه‌های ولسوالی ارتقا داده شود.

موصوف گفت: «این دو مرکز صحی خدمات ناچیز ارایه می‌کند و بسندۀ نیازهای مردم نیست، خواهش ما از امارت اسلامی و مؤسسات بین‌المللی این است که برای ما داکتران استخدام کنند که امراض ابتدایی مانند سرخکان، سیاه‌سرفه را تشخیص داده بتوانند و همچنان مراکز صحی ما را از اساسی به جامع و شفاخانۀ ولسوالی ارتقا دهند؛ چون ما به مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.»

کارشناسان صحی: نبود داکتر در شماری از ولسوالی‌ها، یکی از عوامل افزایش مرگ‌ومیر است

یک تن از کارشناسان صحی که نخواست نامش در گزارش ذکر شود به آژانس خبری پژواک می‌گوید، در ده ولسوالی خدمات صحی در سطح مرکز صحی اساسی (BHC) ارایه می‌شود و مطابق نورم‌های وزارت صحت عامه، آمرین این مراکز صحی نرس‌ها می‌باشند و عرضۀ خدمات توسط آنان و قابله‌ها به پیش برده می‌شود.

وی می‌افزاید، بیشترین ولسوالی‌های بدخشان جغرافیای پیچیده و آسیب‌پذیر دارد و رسیدن به شفاخانه‌ها برای مردم دشوار است، اما در این ده ولسوالی داکتر وجود ندارد تا امراض ابتدایی را تشخیص دهد و تداوی به‌موقع صورت بگیرد، در این مراکز به نرس و قابله اکتفا شده‌است؛ چون مطابق نورم‌های وزارت صحت عامه، مراکز صحی اساسی و فرعی ایجاب داکتر را نمی‌کند.

این کارشناس صحی تاکید می‌کند که با توجه به اراضی دشوارگذر، نبود راه‌های مواصلاتی بهتر و ترانسپورت، ولایت بدخشان باید از این نورم وزارت صحت عامه مستنثا باشد و نیازمندی‌های مردم درک شود و در جاهای آسیب‌پذیر که نمی‌توان مریض را به‌گونۀ عاجل به شفاخانه‌ها انتقال داد، باید مراکز صحی پیشرفته‌تری که دارای داکتران معالج، خدمات تشخصیه، لابراتور و آمبولانس باشد، در نظر گرفته شود.

به‌گفتۀ وی، کمبود مراکز صحی پیشرفته و بستردار در ولسوالی‌های بدخشان باعث شده که بیماران زیادی در مسیر راه جان ببازند و اگر مراکز صحی ابتدایی به مراکز جامع و شفاخانه‌های ولسوالی ارتقا یابد، بخش‌های جراحی، لابراتوار و خدمات امبولانس فعال خواهد شد که این امر می‌تواند مرگ‌ومیر را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

ریاست صحت عامۀ بدخشان: تلاش‌ها برای ارتقای مراکز صحی جریان دارد.

قاری عتیق‌الله فیضی، رئیس صحت عامل بدخشان نبود داکتران و خدمات صحی پیشرفته را در بیش از ده ولسوالی بدخشان می‌پذیرد و می‌گوید که در این ولسوالی‌ها مراکز صحی اساسی وجود دارد و خدمات دراین مراکزتوسط نرس و قابله‌ عرضه می‌شود.

موصوف می‌گوید که این امر سبب نگرانی مردم بدخشان شده و ریاست صحت عامه جهت ارتقای این مراکز تلاش‌های بی‌شماری انجام داده و هنوز این تلاش‌ها جریان دارد.

او می‌افزاید: «باید بپذیریم که اراضی دشوارگذر و پیچیدۀ ولسوالی‌های بدخشان، مشکلاتی را در تمام عرصه‌ها به‌خصوص صحت به وجود آورده‌است.»

رئیس صحت عامۀ بدخشان افزایش مرگ‌ومیر مادران، نوزادان و بزرگ‌سالان را در برخی ولسوالی‌های این ولایت به دلیل عدم خدمات معیاری صحی، اراضی پیچیده و دشوارگذر و نبود خدمات مخابراتی در برخی ساحات می‌پذیرد و تاکید می‌کند که مراکز صحی فعلی برای نیازهای مردم این ولایت بسنده نیست و باید شفاخانه‌های به سطح ولسوالی در تمام ولسوالی‌های این ولایت ایجاد شود.

اما وی افزود: «خوشبختانه ایجاد شفانه‌های ولسوالی در تمامی ولسوالی‌ها منظور شده، اما نسبت نبود بودجه معطل قرار گرفته بود که  بودجه برای ارتقای یک تعداد مراکز صحی به‌شمول ولسوالی خواهان و تگاب و شفاخانۀ ولایتی ۱۲۰ بستر به ۲۵۰ بستر همراه با اعمار تعمیرات و تشکیلات اداری آن در سال پیش‌رو در نظر گرفته شده که به‌زودی شاهد آغاز کار آن خواهیم بود.»

او می‌افزاید که ریاست صحت عامۀ بدخشان مصمم به ارایۀ خدمات معیاری در بخش صحت برای مردم است و تلاش دارد تا در سال آینده به برخی از نیازهای مردم این ولایت در زمینۀ خدمات صحی رسیده‌گی شود.

این در حالی‌ است که براساس یک گزارش آژانس خبری پژواک، ۷۷ درصد ولسوالی‌های کشور فاقد شفاخانه‌هایی است که در سطح ولسوالی فعالیت داشته باشد.