کم‌رنگ شدن بازار فروش آثار هنری در هرات؛ هنرمندان: وضعیت کنونی ما را تا مرز ترک حرفه رسانده‌است

 هرات (پژواک، ۲۸ ثور ۱۴۰۴): شماری از نقاشان و میناتوران در هرات می‌گویند که نبود بازار مناسب برای فروش آثارشان، وضعیت اقتصادی آن‌ها را به شدت متاثر ساخته‌است؛ طوری‌که شماری از گالری‌های هنری تعطیل شده و برخی  هنرمندان نیز ناچار به کناره‌گیری از فعالیت‌های هنری شده‌اند.

آثار هنری از جمله نقاشی، تذهیب، خطاطی و میناتوری که پیش‌تر در بازار داخلی با استقبال مواجه بود، به گفتۀ‌ هنرمندان، اکنون فروشات آن تا ۵۰ درصد کاهش یافته‌ا‌ست؛ موضوعی که به باور آنان، زندگی حرفه‌ای‌شان را با تهدید جدی مواجه کرده‌است.

محمداختر حیدری، یکی از نقاشان باسابقه در هرات، در گوشه‌ای از گالری کوچک‌اش ایستاده و نگاهی به قاب‌های نقاشی‌شده‌اش می‌اندازد و می‌گوید: «در گذشته، مردم از هنر لذت می‌بردند، تابلو می‌خریدند، حتی فقط برای تماشا می‌آمدند، حالا  اما کمتر کسی به گالری‌ها سر می‌زند، وقتی مشتری نیست، فروش هم نیست و این به معنای خالی شدن سفرۀ هنرمند است.»

به گفتۀ او، کاهش علاقۀ مردم، نبود نمایشگاه‌های منظم و بی‌تفاوتی سکتور خصوصی باعث شده تا بازار فروش آثار هنری دست‌کم ۵۰ درصد کاهش یابد و برای هنرمندانی که تمام زنده‌گی‌شان را پای رنگ، طرح و خیال گذاشته‌اند، این رکود، نه تنها یک مشکل مالی است، بلکه نوعی از دست دادن بخشی از فرهنگ است.

عبدالقدیر اسلم‌زاده، مینیاتوریست و خوشنویس در هرات نیز شرایط مشابهی دارد. او می‌گوید که در هرات بازار فروش برای آثار هنری وجود ندارد، در حالی‌ که وقت، انرژی و مواد زیادی صرف ساخت یک اثر هنری می‌شود.

موصوف در ادامه افزود: «در گذشته مردم علاقۀ‌ زیادی به آثار هنری داشتند و آن‌ها را خریداری می‌کردند، اما حالا نه‌تنها خریداری وجود ندارد، بلکه حتی سفارش‌ها هم کاملاً قطع شده‌است و اگر نهادهای مسئول اقدام نکنند، هنر نقاشی و میناتوری به‌تدریج به فراموشی سپرده خواهد شد و بسیاری از هنرمندان ناچار خواهند شد تا فعالیت‌های هنری خود را کنار بگذارند. از مردم هم می‌خواهم که حداقل یک اثر هنری خریداری کنند تا از نابودی این میراث فرهنگی جلوگیری شود.»

در کنار هنرمندان، آگاهان امور فرهنگی و هنری نیز بر ضرورت حمایت جدی حکومت و مردم از هنر تأکید می‌کنند.

احمدضیا حق‌شناس، یک تن از استادان پوهنتون هرات می‌گوید که برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی یک امر مهم و ضروری است تا آثار هنری به بازارهای جهانی راه پیدا کند و حکومت باید به‌صورت سیستماتیک از هنرمندان نیز حمایت کند.

وی در صحبت با پژواک تصریح کرد که در حال حاضر، آثار هنری خارجی با قیمت ارزان‌تر در بازار داخلی عرضه می‌شود و این موضوع رقابت را برای هنرمندان داخلی نیز دشوار ساخته‌است.

در همین حال، ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات از افتتاح یک نمایشگاه دایمی در قلعۀ اختیارالدین به‌منظور حمایت از هنرمندان خبر می‌دهد.

مولوی حمیدالله غیاثی، آمر فرهنگ و هنر ریاست اطلاات و فرهنگ این ولایت با بیان این مطلب گفت که این ریاست در تلاش است تا زمینۀ خوبی را برای جذب گردشگران داخلی و خارجی به این ولایت فراهم کند.

به‌گقتۀ وی، در جریان این تلاش‌ها نمایشگاه دایمی در قلعۀ اختیارالدین این ولایت به ابتکار ادارۀ شان گشایش یافته‌است که منبعد مردم می‌توانند آثار هنرمندان را از این مکان خریداری کنند و موصوف همچنان امیدوار است تا این اقدام کمک مالی برای اهل هنر باشد.

اما این تلاش‌ها تاکنون نتوانسته‌ به‌گونه‌ای مؤثر وضعیت دشوار هنرمندان را در هرات بهبود بخشد؛ کاهش قدرت خرید مردم و نبود حمایت مالی مؤثر، از جمله مهم‌ترین موانع در مسیر حفظ و رشد هنر در این ولایت به‌شمار می‌رود؛ چالشی که در صورت تداوم، می‌تواند آیندۀ هنر بومی را با تهدید جدی روبه‌رو سازد.