کم‌رنگ شدن بازار فروش آثار انتیک در هرات و نگرانی از قاچاق آن به بیرون از کشور

هرات (پژواک، ۲۸ جوزا ۱۴۰۴): آثار انتیک و عتیقه که روزگاری در هرات بازار پررونقی داشت و منبع درآمد شماری از باشنده‌گان این ولایت به‌شمار می‌رفت، اکنون به گفتهٔ فروشنده‌گان، جایگاه و رونق گذشتهٔ خود را از دست داده‌است.

شماری از فروشنده‌گان آثار انتیک و عتیقه در ولایت هرات در صحبت با خبرنگار آژانس خبری پژواک می‌گویند که قاچاق گستردۀ این آثار به خارج از مرزهای افغانستان، گسترش فقر و کاهش حضور گردشگران، توجه به آثار انتیک و عتیقه را به‌طور چشم‌گیری کاهش داده‌است؛ به‌گونه‌ای که میزان فروش آنان نسبت به چهار سال پیش حدود ۹۰ درصد کاهش یافته‌است.

محمدعوض احمدی، یکی از انتیک‌فروشان در جادۀ شمالی در نزدیکی مسجد جامع بزرگ هرات می‌گوید که این کسب را از پدرش به ارث برده‌است، اما اکنون بازار فروشات‌اش به‌گونۀ چشمگیری کاهش یافته‌است.

احمدی، یکی از دلایل عمدۀ کاهش فروشات شان را قاچاق آثار انتیک و عتیقه به بیرون از کشور عنوان کرده، می‌گوید که شماری از افراد، امروزه آثار انتیک را به‌گونۀ غیرقانونی به کشورهای پاکستان و ایران منتقل و قاچاق می‌کنند.

به‌گفتۀ او، از زمان تحول در افغانستان، فروشات او از ۱۰۰ درصد به ۱۰ درصد کاهش یافته و اگر توجه نشود، این صنعت به کلی نابود خواهد شد.

موصوف از حکومت می‌خواهد تا با ایجاد بازار مناسب و جلوگیری از قاچاق، از انتیک ‌فروشان این ولایت حمایت کند.

امید، یکی دیگر از فروشنده‌گان آثار عتیقه نیز وضعیت بازار را ناامیدکننده خوانده می‌گوید که در این اواخر میزان دسترسی انتیک‌فروشان به آثار انتیک و عتیقه کاهش یافته‌است. او یکی از عوامل کم‌رنگ شدن بازار فروش آثار را قاچاق آن به دیگر کشورها عنوان می‌کند.

وی افزود: «در گذشته گردشگران خارجی و همچنین داخلی از نزد ما آثار عتیقه و انتیک را خریداری می‌کردند، اما اکنون گردشگران که به این ولایت می‌آیند، هرچند از دکان‌های شان بازدید می‌کنند، اما به ندرت آثار عتیقه و انتیک را خریداری می‌کنند.»

از سوی دیگر، شماری از فرهنگیان هرات نیز آثار انتیک را بخشی جدایی‌ناپذیر از تاریخ و فرهنگ افغانستان می‌دانند و نسبت به از بین رفتن این سرمایه‌ها هشدارمی‌دهند.

آنان نیز از مسؤولان حکومتی خواستار جلوگیری از قاچاق آثار قدیمی انتیک و عتیقه اند.

عبدالولی جوینده، از فرهنگیان ولایت هرات که خود دکان انتیک فروشی نیز دارد می‌گوید که با استفاده از آثارعتیقه و انیتک می‌توان تاریخ و فرهنگ یک جامعه را مورد مطالعه قرار داد.

او می‌افزاید که آثار عتیقه و انتیک ثمرۀ فرهنگی و هویت تاریخی گذشته‌گان و نیاکیان مردم افغانستان است، به‌گونه‌ای که حتی گردشگران به هدف آشنا شدن به فرهنگ و تاریخ افغانستان به دکان‌های انتیک فروشی مراجعه می‌کنند.

جوینده از مسؤولان حکومتی می‌خواهد تا با حمایت از انتیک‌فروشان و حفظ آثار انتیک و عتیقه، تاریخ و فرهنگ اصیل افغانستان را از فراموش شدن نجات دهد.

از سویی‌هم، مسؤولین در ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هرات از تلاش‌ها برای حفاظت از آثار باستانی و عتیقه می‌گویند که این ریاست با همکاری انتیک‌فروشان می‌تواند فرهنگ و هویت تاریخی افغانستان را حفظ کند.

مولوی حمیدالله غیاثی، آمر فرهنگ و هنر این ریاست در صحبت با پژواک گفت که حفظ آثار انتیک و عتیقه یکی از وظایف اساسی ریاست اطلاعات و فرهنگ است و این اداره در تلاش است تا از انتیک‌فروشان و عتیقه‌فروشان حمایت کند.

او می‌افزاید که به هدف جلوگیری از قاچاق آثار انتیک و عتیقه، افراد باستان شناس و آثارشناس در گذرگاه مشترک هرات با کشورهای همسایه گماشته شده تا در صورت انتقال غیرقانونی آثار باستانی، آن‌ را شناسایی و از قاچاق آن جلوگیری کنند.

براساس معلومات ارایه شده از سوی عتقیه‌فروشان  هرات، در گذشته بیش از ۷۰ دکان انتیک‌فروشی در این ولایت وجود داشت، اما اکنون تعداد این دکان‌ها انگشت شمار شده و صنعت انتیک‌فروشی نفس‌های آخرش را می‌کشد.