فیض‌آباد (پژواک، ۱۶ قوس ۱۴۰۱): برخی از باشنده‌گان بدخشان، در حالی از استخراج غیرمعیاری و غیرفنی سنگ گران‌بهای «اسپینل» نگران اند که ریاست معادن می‌گوید، روند استخراج سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی متوقف شده‌است، اما ممکن برخی افراد و اشخاص به طور پنهانی این کار را انجام دهند.
سنگ اسپینل معمولاً به صورت بلورهای کوچک هشت ضلعی که معمولاً دوقلو اند، در معادن دیده می‌شود. ساختار این سنگ به صورت دانه‌یی و گرد شده نیز یافت می‌شود. نام «اسپینل» از کلمۀ لاتین سپینا گرفته شده که به معنای خارها می‌باشد، این اسم اشاره به سازه‌های سوزنی شکل این سنگ در معادن دارد. نام دیگر این سنگ، لعل است.
این سنگ یک مادۀ معدنی اکسید آلومینیوم و منیزیم است که معمولاً به رنگ‌های قرمز، سبز، آبی، قهوه‌یی، بنفش، نارنجی و سیاه وجود دارد. بعضی از سنگ‌های اسپینل نیز بی‌رنگ اند.
برخی منابع در بدخشان می‌گویند، این سنگ به رنگ‌های اناری، بادنجانی و شیرچایی در منطقۀ «پتاوک» مربوط به معدن سرسنگ لاجورد، دره زو و قریۀ «لاجورد شوی» ولسوالی کران و منجان این ولایت، وجود دارد.
خبرنگار محلی پژواک در ولایت بدخشان با سه تن از تجار سابقه دار احجار قیمتی و نیمه‌قیمتی مصاحبه‌هایی را انجام داده است.
محراب‌الدین سراج تاجر سنگ‌های قیمتی در این ولایت می‌گوید، سنگ گران‌بهای «اسپینل» توسط معدنچیان به طور غیرمعیاری استخراج می‌گردد؛ زیرا معدنچیان آن را در اثر انفجارها ذریعۀ مواد انفجاری به دست می‌آورند.
قرارمعلومات وی: «درحال حاضر در 10 کارگاه، احتمالا ۲۰۰ معدنچی به گونۀ غیرفنی در منطقۀ پتاوک مصروف استخراج آن باشند، اما با تاسف نتیجۀ خوبی برای استخراج کننده‌گان نداشته و سالانه در حدود یک میلیون دالر از این سنگ قیمتی بدخشان در میان تجار رد و بدل می‌گردد. میزان استخراج این دانه، کمیت چندانی ندارد و اتفاقا دانه‌های بزرگ و کوچک آن به‌دست می‌آید.»
خیرالله بای ۶۰ ساله که بیشتر از ۴۰ بهار زنده‌گی‌اش را در تجارت احجار کریمه و استخراج سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی بدخشان سپری کرده است، می‌گوید که «اسپینل» را که باشنده‌گان این ولایت به نام لعل یاد می‌نمایند، در نقاط مختلف بدخشان از جمله درۀ زو، قریۀ لاجوردشو و پتاوک در سرسنگ کران و منجان و منطقۀ نوآباد در اشکاشم به رنگ‌های متعدد یافت می‌گردد.
او می‌افزاید، کیفیت این سنگ قیمتی بدخشان نسبت به گونۀ دیگرش که در خاک تاجیکستان یافت می‌گردد، پایین‌تری می‌باشد.
جلال‌الدین یک تن دیگر از تجار احجار کریمه می‌گوید، بالای این سنگ در نقاط مختلف این ولایت، کار جریان دارد، اما تا هنوز به گونه‌یی که خواست معدنچیان می‌باشد، استفاده صورت نگرفته است.
عبدالبصیر باشندۀ ولسوالی کران و منجان بدخشان پیرامون ارزش «اسپینل» می‌گوید: «بهای این گهر قیمتی بدخشان بسته‌گی به اندازه و رنگ آن دارد؛ رنگ شیرچایی که صاف باشد، نسبت به هر دانۀ قیمتی دارای ارزش بیشتر است که در زمان جمهوریت، تجار چین و سایر کشورها از کابل این گوهر قیمتی را خریداری می‌نمودند، اما در این اواخر، توسط تجار داخلی به پیشاور انتقال می‌گردد و از آنجا به بازارهای بین‌المللی راه می‌یابد.»
موصوف نیز از استخراج غیرفنی این سنگ نگران است و می‌افزاید: «در اثر فشار مواد انفجاری که در استخراج آن به کار برده می‌شود، سبب خُرد شدن و پارچه شدن دانه‌ها گردیده، تاثیرات منفی قابل ملاحظه‌یی در ارزش دانه به‌وجود می‌آورد.»
موصوف می‌افزاید، اگر این سنگ نایاب به طور قانونی از طریق حکومت به قرارداد سپرده شود و در استخراج آن، از وسایل مدرن کار گرفته شود، ارزش آن در بازارهای ملی و بین‌المللی چندین برابر افزایش خواهد یافت.
سیداکبر آغا کارشناس سنگ‌های معدنی در بدخشان می‌گوید، طبق قانون معدن، زمانی که یک معدن سنگ‌های قیمتی، نیمه‌قیمتی و فلزات یک منطقه به قرارداد سپرده می‌شود، از ۱۰ درصد مفاد آن باشنده‌گان محل که تاثیرات منفی محیط زیستی را در اثر استخراج معدن تجربه می‌کنند، مستفید می‌گردند و این رقم، در پروژه‌های عام‌المنفعه از قبیل کلینیک، سرک، مکتب، آب و غیره هزینه می‌شود.
او استخراج غیرفنی و بدون قرارداد را ضایع شدن سرمایه‌های ملی دانسته می‌افزاید، مفاد این‌گونه معدنکاری، همانند گذشته در جیب اشخاص و افراد ویژه خواهد رفت و نیز در بهای آن نیز تاثیرات منفی به‌وجود خواهد آمد.
تمام منابع یادشده خواستار توقف روند استخراج غیرفنی این معدن شدند.
مولوی عبدالقدیر نظامی رئیس معدن ولایت بدخشان به پژواک گفت، در حال حاضر، روند استخراج سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در بدخشان از طرف امارت اسلامی متوقف شده است.
وی افزود: «ما پیشنهاد جهت باز شدن کار استخراج معادن بدخشان به مرکز فرستادیم که بعد از منظوری مقام وزارت معادن و پترولیم، کار طی مراحل قانونی آن، در معینیت تخنیکی در جریان است و تا هنوز برای ما جواب آن نرسیده است.»
او در ادامه افزود: «از اینکه موقعیت جغرافیایی بدخشان صعب‌العبور بوده و بیکاری در این ولایت زیاد است، احتمال می‌رود که در بعضی از مناطق، کار استخراج غیرقانونی معدن به گونۀ مخفی جریان داشته باشد، اما ریاست معادن اجازۀ استخراج را به شخص و گروهی الی روشن شدن جواب پیشنهاد ما، نخواهد داد.»
او نیز استخراج های غیرفنی و بی رویه را باعث کاهش بهای دانه‌های قیمتی در این ولایت دانسته می گوید، در نظر دارند، بعد از داوطلبی معادن این ولایت به قرارداد سپرده شود و به گونۀ فنی که منافع ملی در نظر گرفته شود، استخراج خواهد شد.
وی می‌افزاید، ۴۲ نوع سنگ قیمتی و نیمه‌قیمتی در این ولایت وجود دارد و قرار یافته‌های آنان، سنگ «اسپینل» در ولسوالی زیباک و کران و منجان این ولایت موجود است، اما کار روی آن‌ها منع قرار داده شده‌است.
Visits: 293
تماس با ما
خبرنامه
ارسال گزارش
اپلیکیشن موبایل پژواک