څلورم:

د نړۍ لویو زبرځواکونو جرمني هم وېشلې وه. ډیورند خو لا فرضي کرښه ده، چې پر هوکړه‌لیک یې د افغانستان د امیر نه مهر شته نه لاسلیک، د جرمني په زړه (برلین) کې یې د ډبرو دیوال پورته کړی و او پر سر یې برېښنايي لوڅ مزي تېر شوي و دغه دیوال یې وسپنیزه پرده ګڼله. خو جرمن ملت دا ویش نه و منلی، چې وخت یې راغی او ملت اراده وکړه، هغه د شرم تاریخي دیوال یې دوړه کړ. په ۱۹۸۹ کال کې چې جرمنانو دغه دیوال نړاوه، هیچا داسې ونه ویل، چې موږ هېټلر خرڅ کړي و یا فردریش ویلهلم پیک (د ختیزې جرمني لومړنی واکمن، چې د روسانو له سره لښکر سره برلین ته راغی او واکمن شو) پلورلي وو.

دا چې هېټلر، پیک، امریکا، شوروي او انګریز هرڅه کړي وو، بېله خبره وه، خو جرمن ملت غوښتل سره یو شي! بیا نو تاریخ ستاسو تر مخ دی.

پینځم:

ښاغلی لومړی وزیر!

دا څه مانا، چې په کراچۍ کې تر پېښور او کویټې او یا کابل پښتانه ډېر دي؟ هسې خو موږ په میلیونونو پښتانه په هیندوستان کې هم لرو. دلته کیسه یوازې د پښتنو نه ده. کیسه د افغان او افغانستان ده. تاریخي افغانستان د افغان ملتپالنې پر بنسټ جوړیږي، نه پر دې بدلېدونکیو سرشمېرنو، چې پښتانه نن چېرته څومره دي؟

شپږم:

هو ریښتیا، دې ته هم خواشینی یم، چې د افغان‌ځورونې او د تاریخ د تر ټولو تورې کډوال‌ربړونې کرغېړن تاریخي شرم یې هم ستا په لمن داغ کړ. د خپل مصنوعي هېواد تاریخ وګوره! هېڅ ټاکل شوي (!) واکوال دې لا خپله دوره بشپړه کړې نه ده، ته خو لا لنډمهالی سرپرست یې. څرګنده نه ده، چې څه به درپېښ شي؟ یا به د خپل لومړني سلف لیاقت‌علي خان غوندې د کوم پښتون ځوان په تومانچه ووژل شې، یا به لکه ذوالفقار علي بوټو اعدام شې، یا به لکه جنرال ضیاءالحق په الوتکه کې والوځې، یا به لکه مېرمن بې‌نظیره په سر وویشتل شې، یا به د نواز شریف غوندې تبعید او یا هم عمران خان غوندې د زندان مېلمه شې. دا واک به در پاتې نه شي، خو د خپل ولس په تاریخ کې به په کوم نوم یاد شې؟ دا مهمه ده. ستا د سرپرستۍ پر مهال افغان ملت یو لوی ټکان ولید، راویښ شو، ته او ستا استخباراتي نظام یې لا ښه وپېژاند.

د یوه ملت د یووالي، ارادې، عزم او پاڅون لپاره دغه درد و زخم چې تا ورکړ، بیخي بس دي. نور به وړاندې کتل کیږي، چې څه پېښيږي.

لوی تاریخي افغانستان د ملت داعیه ده او دا داعیه ژوندۍ ده، ځکه ملت ژوندی دي. ډېرو یې د وژلو ارمان خاورو ته وړی دی. ډېرو د دې ولس د خرڅولو هڅه کړې ده، خو ولس هيڅکله او هیچېرته نه خرڅيږي. د بشریت ټول تاریخ وګورئ! ولس خرڅېدلای نه شي. خو د دې ملت ټول هغه تور مخونه په یاد دي، چې د واک و ځواک لپاره یې ځانونه خرڅ کړي دي. خواشینی یم، چې په داسې یو دریځ کې دې وینم.

ځان سره پام کوه.

د خدای دې ښه وي.

عبدالغفور لېوال