بازدیدکننده گان آرشیف ملی افزایش یافته است

شهرکابل (پژواک،١٩ثور٩١): علاوه برآنکه تعداد بازديدکنندگان از آرشيف ملى افزايش يافته، بيش از يکصد نسخۀ با ارزش، جديداً به آرشيف سپرده شده است.

آرشيف ملى افغانستان، يکى از  آرشيف هاى بينظير و دست نخورده در منطقه است، که فعلاً١٨٠ هزار سند و هشت هزار نسخۀ خطى درآنجا نگهدارى ميشود و شمارى از اين آثار، به  قرن سوم ميلادى (دوره بوديزم) بر ميگردد.

از اين آرشيف که در منطقۀ انحصارات مربوط حوزۀ دوم شهر کابل واقع است، در سال ١٣٩٠ حدود ١٠ هزار تن ديدن کرده بودند؛ درحاليکه شمار بازديدکنندگان در سال قبل آن، به ٦٥٠٠ تن ميرسيد.

پوهنيار سخى منير رئيس آرشيف ملى، در مصاحبۀ اختصاصى با آژانس خبرى پژواک، ضمن ابراز مطالب فوق گفت که در سال گذشته، اکثر بازديد کنندگان آرشيف را محققان، پژوهشگران و محصلين پوهنتون هاى دولتى و خصوصى، ١٥٠٠ تن از مردم عام  و ١٧٠ تن از اطفال تشکيل ميدادند.

وى افزود که سال گذشته  ٢٨ اثر و نسخۀ با ارزش، توسط کميسيون موظف خريدارى شده و ٨٧ نسخه آثار و اسناد ديگر را فرهنگ دوستان کشور، به آرشيف ملى بصورت رايگان اهدا کردند، که بيشتر اين نسخه ها شامل فرمان هاى امير حبيب الله خان و قباله جات ميباشد.

رئيس آرشيف ملى علاوه کرد که سال گذشته، ٢٥ جلد نسخۀ با ارزش نيز با مبلغ يک ميليون دالر امريکايى از بودجۀ وزارت اطلاعات و فرهنگ، بعد از  تاييد کميسيون ارزيابى و ارزشگذارى، خريدارى شده و در آرشيف جابجا گرديده است.

موصوف افزود که سه نسخۀ ديگر، به  ارزش ٩٠٠هزار افغانى از سوى رياست جمهورى نيز خريدارى و به آرشيف انتقال داده شده است.

پوهنيار منير گفت که همچنان سال گذشت، چهار هزار جلدکتاب مسلکى در امور آرشيف دارى را کتابخانۀ ملى ايران به آرشيف ملى اهدا نموده است، که ميتواندبراى مسلکى شدن و امورحفظ و نگهدارى آرشيف، کمک کند.

به گفتۀ وى، آرشيف ملى با اين کتاب ها، يک کتابخانۀ غنى درامور آرشيف دارى و معلومات در مورد ساير آرشيف هاى جهان نيز دارد.

منبع علاوه کرد: ٢٧ نسخۀ تاريخى که بيانگر تمدن، عنعنات رسم و رواج ها و حکام و زمامداران غزنى مربوط قرون ١٠-١١ ميلادى است، در آرشيف ملى وجود دارد که آنها با چاپ آن ميتوانند آنرا براى مهمانانى که در سال ٢٠١٣ ميلادى به شهر غزنى ميروند، توزيع نمايند تا در مورد   تاريخ و تمدن اين شهر معلومات کسب کنند.

شهر غزنى، در نشستى که در سال ٢٠٠٧ ميلادى از سوى وزراى فرهنگ کشورهاى عضو کنفرانس اسلامى در ليبيا برگزار شد، عنوان مرکزفرهنگ و تمدن جهان اسلام را به دست آورده است.

به گفتۀ پوهنيار منير، دراين آرشيف، نسخه هاى خطى از قرآنکريم که منسوب  به خط حضرت عمر(رض)، حضرت على(رض) و امام حسن و امام حسين (رض) مى باشد و در پوست آهو تحرير شده است، نگهدارى ميشود.

موصوف، ديوان علامه بيدل را که  دستنويس خود اين شاعر شهير است و ديوان حافظ شيرازى  با ميناتورى هاى  منحصر به فرد را، از داشته هاى ديگر آرشيف بر شمرد و گفت: “آرشيف ملى در واقع بيانگر تاريخ ملى، فرهنگ و کارنامه هاى اجداد و نياکان سرزمين ما است که به شکل هاى مختلف، در بطن آثار براى نسل امروز به ميراث مانده است.”

رئيس آرشيف ملى، نداشتن امکانات براى چاپ آثار و معرفى آن به علاقمندان در داخل و خارج از کشور، در اختيار نگذاشتن آن به پژوهشگران و محققان، کمبود کدرهاى مسلکى  و برگزار نکردن نمايشگاه ها براى معرفى  آثار را، از جملۀ مشکلات اين اداره خواند.

اما وى افزود که تلاش دارند تا بعضى آثار نفيس را جزء گنجينه هاى جهانى ساخته و همچنان براى معرفى آثار و اسناد کشور، در نمايشگاه هاى بين المللى اشتراک نمايند.

به گفتۀ پوهنيار منير، آنان در سال گذشته ماشين ضدعفونى کردن اسناد (اتوکلير) را که هشت سال قبل به کمک ايران به آرشيف ملى سپرده شده، آماده بهره بردارى مى سازند.

رييس آرشيف ملى علاوه کرد که اين ماشين براى فعال شدن، نياز به گاز مخصوص دارد که قرار است تا يکماه آينده از آلمان به کابل انتقال داده شود؛  که با فعال شدن آن، مجموع آثار آرشيف از رسيدن مکروب و مجموع امراض و خطر فرسودگى، براى دايم مصوون خواهد شد.

وى گفت: “بزرگترين خاطره و دستاورد من منحيث يک شهروند و رئيس آرشيف ملى، همين ماشينى است که با تلاش و همکارى وزارت اطلاعات و فرهنگ، ميتوانيم اسناد را از فرسودگى نگهداريم.”

به گفتۀ منبع، درحدود دو ميليون اسناد در ارگ وجود دارد و رياست جمهورى، يک کميسيون را براى بررسى آن توظيف نموده است. حدود يک ميليون آن مربوط آرشيف ارگ و يک ميليون ديگر آن، مربوط آرشيف ملى ميباشد و اميد است که اسنادى که لازم دانسته ميشود، در سال روان به آرشيف ملى منتقل گردد.

پوهنيار منير علاوه کرد: “دراين اسناد که من بعضى آنرا مرور کوتاه کرده ام، پروتوکول هايى وجود دارد  که  تمامى سياست هاى تقسيم آب افغانستان مشخص است، حال آنکه ما تا حال فاقد کدام برنامه ريزى براى آب هاى افغانستان با کشورهاى همسايه هستيم.”

وى افزود که افغانستان با وجود اين اسناد، ميتواند مشکلات آبى خود را با همسايگان حل نمايد.

به گفتۀ منير، آنان براى اداره سازى و پلان پنجسالۀ آرشيف ملى، در نظر دارند که انستيتيوت آرشيف ملى را ايجاد نمايند تا از فارغان آن، براى آرشيف ملى و ساير آرشيف هاى ولايات استفاده شود.

رييس آرشيف ملى گفت که اکنون در ١١ ولايت، يک يک واحد آرشيف وجود دارد  که توسط رياست اطلاعات و فرهنگ ولايات فعاليت مينمايند.

وى افزود که فعلاً ٣٠ کارمند در آرشيف ملى فعاليت ميکنند که ١٣ تن آنان، تجربۀ کارى ٢٠ تا ٢٨ سال دارند و در گذشته براى ارتقاى ظرفيت کارمندان آرشيف، توجه لازم صورت نگرفته  و به کورس ها و ورکشاپ هاى داخل و خارج نيز فرستاده نشده اند.

اما موصوف علاوه کرد که در نظر دارند اين مشکل را تا حدى با ايجاد بوردهاى تخصصى از اساتيد پوهنتون ها و اکادمى علوم و تاريخ دانان، حل نمايند.

آثار آرشيف ملى  در عصر امير حبيب الله خان، يکجا با آثار موزيم ملى در کتابخانۀ شاهى آن زمان جمع آورى ميگرديد؛ سپس در زمان امان الله خان، اين کتابخانه به حيث کتابخانۀ ملى درآمد و در سال ١٢٩٨ هجرى شمسى، در باغ بالا به نام عجايب خانه، اتاقى نامگذارى شد و درآنجا انتقال گرديد.

در سال ١٣٥٢ آرشيف از موزيم جدا و در منزل پنجم وزارت اطلاعات و فرهنگ جابجا شد و از سال ١٣٥٦ هجرى شمسى بدينسو، به تعمير فعلى (انحصارات) منتقل شده است.

آرشيف ملى در جنگ هاى تنظيمى دهۀ (٧١-١٣٧٥) در امان مانده و هيچ آسيبى به آن نرسيده است.

اما ازجملۀ  بيش ازيکصد هزارقلم آثار موزيم ملى کابل که قبل از دهۀ ٧١ موجود بود، اضافه از هفتاد درصد آن در جنگهاى تنظيمى تخريب و يا به غارت برده شده است؛ هم اکنون در موزيم ملى، تا ٦٥ هزار قلم آثار وجود دارد.

گفتنى است اين موزيم که در ساحۀ دارالامان واقع است، سال گذشته بيش از ٢٣ هزار تن از آن ديدن نمودند که نسبت به سال قبل آن، افزايش قابل ملاحظه اى را نشان ميداد.