کابل (پژواک، ۱۸ غویی ۱۴۰۱): یو شمېر افغان مېرمنې او نجونې د حجاب د نوې طرحې د اعلان په غبرګون کې وايي، چې دوی نه یواځې له حجاب سره کومه ستونزه نه لري، بلکې دا د مسلمانو ښځو ښکلا هم ګڼي؛ خو سرپرست حکومت باید د دوی د کار او زده کړو خنډ نه شي.
د افغانستان سرپرست حکومت پرون د شرعي حجاب په اړه یوه «توضیحي او تطبیقي » طرحه اعلان کړه. په دې طرحه کې د حجاب د تعريف په اړه راغلي: «بدن چې په هر ډول جامو وپوښل شي، حجاب بلل کېږي؛ خو باید دومره نری نه وي چې بدن ترې ښکاره شي او نه هم دومره تنګ وي چې د بدن غړي ترې ښکاره شي.»
په دې طرحه کې په ډاګه شوې: «هغه ښځې چې د عمر له پلوه زړې یا ځوانې نه دي، له نامحرمو نارینه وو سره د مخامخ کېدو پر مهال د فتنې مخنیوي لپاره له سترګو پرته خپل مخونه دې له شرعي لارښوونې سره سم پټ کړي.»
په یاده طرحه کې راغلي، چادري له اوږدې مودې راهیسې د افغاني کلتور یوه باعزته برخه او د حجاب تر ټولو غوره بڼه ده. سرچينې زیاته کړې: «په لومړي سر کې دې د بې حجابه ښځې کور معلوم شي او د هغې ولي ته دې توصیه وشي او تنبیه دې شي، په دويم قدم کې دې د هغې ولي اړوند ریاست ته ور وغوښتل شي او په درېيم قدم کې دې د هغې ولي درې ورځې بندي شي او په څلورم قدم کې باید ولي محکمې ته وسپارل شي، څو په مناسبه جزا محکوم شي.»
په ورته مهال د اسلامي امارت ویاند ذبیح الله مجاهد ویلي، دغه پلان به په ډېر دقت سره عملي کېږي او په دې تړاو به هېچا ته ګواښ نه متوجه کېږي.
د افغان ښځو او نجونو نظرونه
د کابل پوهنتون استادې قاري زینب موحد پر خپله فیسبوک پاڼه لیکلي: «د حجاب موضوع، د مسلمانو ښځو لپاره پېړۍ مخکې حل شوې ده؛ مفسرینو خپل نظرونه لیکلي او د امت امامان یې پر فرض ګڼلو موافق دي؛ موږ (افغان مېرمنې) هم باحجابه وو او باحجابه به یو.»
هغې د وروستۍ موضوع په اړه څو خبرې د یادولو وړ بللې او لیکلي یې دي: «حجاب پر مسلمانه ښځه فرض دی؛ خو نه نقاب او نه چادري؛ ځکه چې نقاب د عربي قومونو دودیزه جامه ده؛ چادري چې د ځينو افغان قومونو جامې دي چې غالباً په خيبر پښتونخوا کې اوسیږي، له یو خوا او دغه راز د سيند په څنډو کې د مېشتو ځینو نورو قومونو جامه ده؛ نو حجاب او نقاب باید د حجاب د بشپړې نمونې په توګه تحمیل نه شي او یوه نقاب لرونکې ښځه هېڅکله نه شي کولای پر نورو ښځو د برتریت یا تقوا ادعا وکړي؛ ځکه چې تقوا د الله او بنده تر منځ موضوع ده او دا هېڅکله د نقاب په اغوستلو نه ټاکل کیږي.»
مېرمن موحد زیاتوي: «موږ مسلمانان ایمان لرو چې زموږ دین ټولشمول او د هرې زمانې ځواب ویونکی دی؛ له همدې امله قرآن کریم د هر وخت ځواب ویونکي کتاب په توګه په هیڅ ځای کې، هېڅ آيت کې د بشري ټولنې د نیمایي نفوس د هویت پټ ساتلو سره موافق نه دی؛ ځکه په دې زمانه کې مسلمانې ښځې په علمي، اقتصادي، سیاسي او نورو برخو کې داسې لوړو درجو ته رسېدلې دي چې له څېرې پرته يې د هويت تثبیت ناشونی دی.»
هغه هم هیله لري چې د ښځو ټول شرعي حقونه (تعلیم، زده کړې، کار او ….) ورته ورکړل شي.
د اسلامي امارت ویاند ذبیح الله مجاهد د مارچ په ۸مه د ښځو نړیوالې ورځې په مناسبت پر ټویټر لیکلي وو: «د افغانستان اسلامي امارت د ټولو افغانو ښځو د دیني حقونو په ساتنه کې خپل ځان ژمن بولي.»
د افغانستان د اوسني حکومت نوورو چارواکو ویلي، دوی د ښځو د تعلیم، زده کړو او کار مخنیوی نه کوي؛ له شپږم ټولګي د پورته ښوونځیو دروازې به هم ژر د نجونو پر مخ پرانيستل شي او ښخینه کارکوونکي به هم وروسته له هغه بېرته خپلو دندو ته وغوښتل شي چې خوندي چاپېریال ورته برابر شي.
د يادونې ده چې په هېواد کې تېر کال د زمري پر ۲۴مه له بدلون وروسته يو شمېر ښځينه کارکوونکې په ځينو ادارو کې پر خپلو دندو بوختې دي؛ خو ځینو نورو ته بیا په داسې حال کې میاشتني معاشونه ورکول کېږي چې تر اوسه د دندې ترسره کولو لپاره بېرته خپلو دفترونو ته نه دي ور غوښتل شوي.
د ښځو چارو وزارت مخکينۍ کارکوونکې ذکيې ابراهيمي پژواک خبري اژانس ته وويل: «شرعي حجاب نه یواځې دیني مکلفیت دی، بلکې د مسلمانو ښځو ښایست او ځانګړنه هم ده. حجاب زموږ عزت دی، نه اسارت، مخکې له دې چې دا فرمان صادر شي، موږ دا دیني مکلفیت پر ځای کاوه او که فرمان هم نه وي، د یوې مسلمانې نجلۍ په توګه به تل باحجابه پاتې شم.»
هغه د حجاب د طرحې په تطبيق کې پر اسانتيا ټينګار کوي او له حکومتي چارواکو غواړي چې د ښځو او نجونو د کار او زده کړې مخنیوی ونه کړي او د افغان نجونو پر مخ د منځنیو ښوونځیو او لېسو دروازې هم پرانیستل شي. هغې له چارواکو وغوښتل چې په دولتي ادارو کې ښځو ته د کار کولو زمینه هم برابره کړي.
د کابل د قلعه زمان خان د لېسې ښوونکې قدسيه غني زاده وايي: «د حجاب په اړه نوی اعلان راته حیرانوونکی نه دی؛ ځکه چې موږ الحمدلله مسلمانان یو او موږ د خپل پروردګار حکم مخکې له دې چې اسلامي امارت ووايي، په ټوله کورنۍ کې حجاب رعایت کاوه او کوو یې؛ لورګانې مې د قرآن کریم قاریاني دي او الحمدلله ښې پوهیږي چې څه ډول شی واغوندي.»
هغې په داسې حال کې چې له نورو ښځو او نجونو یې وغوښتل چې حجاب مراعات کړي، زیاته يې کړه: «شرعي حجاب د دې ترڅنګ چې د پروردګار حکم پر ځای کول دي، د یوې مسلمانې ښځې او نجلۍ لپاره خوندیتوب هم دی.»
خو غني زاده له حکومته غوړي چې د ښځو د زده کړو او کار مخنیوي ونه کړي؛ افغان ښځو او نجونو ته د اسلام مبارک دین په چوکاټ کې د پرمختګ زمینه برابره کړي او پر مخ یې د پرمختګ دروازې پرانیزي.
د کابل کارته نو کې په یوه خصوصي ښوونځي کې د قرآن کریم د تفسیر ښوونکې نیلوفر نجیبي وايي: «زما لپاره د خوښۍ ځای دی چې مسلمانه ښځه یم؛ زه له حجاب سره هېڅ کومه ستونزه نه لرم؛ ځکه ښه پوهېږم او درک کړې مې ده چې زما امنیت او خوندیتوب زما په حجاب کې دی؛ ما تل هغه مراعات کړی او د امارت له لوري له نوي اعلان څخه سرغړونه نه کوم.»
خو هغې زیاته کړه: «هغه څه چې موږ افغان ښځو مهم دي؛ دا دي چې زموږ ښځو د درس، تعلیم او کار مخنیوی ونه کړي؛ ځینې وخت خلک وایي، د اسلامي امارت د تېرې دورې په څېر به ښځې یو ځل بیا پر کور کېنول شي او ټول حقونه به یې ترې واخیستل شي؛ دغه کار ما ځوروي او د اسلامي امارت له مشرانو مې همدا غوښتنه ده چې دغو اوازو ته د پای ټکی کېږدي، د نجونو پر مخ دې د منځنیو ښوونځیو او لېسو دروازې پرانیزي او ښځینه کارکوونکې دې بېرته خپلو دندو ته ور وغواړي.»
د افغاني سرې میاشتې ټولنې مخکينۍ رییسه فاطمه ګیلاني وايي، افغانستان اسلامي هېواد دی، د دغه هېواد ډېری خلک مسلمانان دي او افغان مېرمنو د تاریخ په اوږدو کې باحجابه، باحیا، له وقاره ډک او په مېړانه ژوند کړی دی.
هغې زیاته کړه: «ښځو په افغانستان له حجاب سره کومه ستونزه نه درلوده؛ ښځې په ټولو دورو کې په ځانګړي ډول د ۴۰ کلونو مبارزې په لړ کې باحجابه وې او حتی اړتیا نه ګوري چې یو څوک دې لارښونه ورته وکړي؛ ځکه په خپله دا کار کوي.»
هغې د ښځو کار، تعلیم او زده کړې ته په اشارې وویل: «افغان ښځې ډوډۍ او کار غواړي؛ افغان مېرمنې غواړي چې د خپلو اولادونو پر مخ یې د تعلیم دروازې پرانیستل شي؛ ښځې باید خپل سیاسي، ټولنیز، فرهنګي او سوداګریز فعالیتونه ولري.»
هغې زیاته کړه: «زه په دې تمه وم چې اسلامي امارت به د نجونو د ښوونځیو پرانیستلو فرمان صادر کړي او د ښځو د کار فرمان به صادر کړي.»
ګیلاني هیله مندي څرګندوي چې ژر به به ښځې او نجونې خپلو دغو حقونو ته لاسرسی پیدا کړي؛ په هېواد کې به دومداره سوله او ثبات ټینګ شي او افغانستان به د نړۍ په کچه په یو پرمختللی، ازاد او خپلواک هېواد بدل شي.
خو پښتنې نثار پر خپله فېسبوک پاڼه لیکلي: «د اسلامي امارت چارواکو! فرمانونو ته څه اړتیا ده؛ افغان مېرمنو مخکې له مخکې سوالګرۍ ته مخه کړې او چادري یې اغوستې ده؛ په دې فرمان به مو خپل وخت نه ضایع کاوه؛ د هغوی د ژوند پر مخ بېولو لپاره به مو یوه طرحه جوړه کړې وه… که د لوېدیځ دا خیراتونه خلاص شي، نو بیا باید څه وکړئ؟ غرب ته مو ماتې ورکړه؛ د دوی له دغو خیراتونو څه ډول ځانونه وژغورو؟. لومړیتوبونه له تاسو پاتې دي؛ د حجاب په حساب او کتاب کې مو ښځې راګیر کړې دي؛ حکومتوالي له تاسو پاتې ده.»
د يادونې ده چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندويه پلاوي دفتر (يوناما) د حجاب يادې طرحې ته په غبرګون کې ویلي: «دغه پرېکړه د ښځو او نجونو په ګډون د ټولو افغانانو د بشري حقونو د درناوي او ساتنې لپاره د هغوی پر له پسې ژمنو خلاف ده چې د طالبانو استازو په تېره یوه لسیزه کې له نړیوالې ټولنې سره په خپلو خبرو کې کړې دي.»
د افغانستان سرپرست حکومت تر دې دمه د یوناما د څرګندونو په اړه غبرګون نه دی ښودلی.
Views: 98
اړیکه ونیسئ
خبرپاڼه
د کیسې وړاندیز وکړئ
د پژواک اپلیکېشن