کرنه

په داسې حال کې چې د کندهار د کرنې ریاست سږ کال په دغه ولایت کې د شاتو د تولید ډېرېدو خبره کوي خو د شاتو مچیو یو شمېر فارم‌لرونکي وايي چې تقلبي او بې‌کیفیته وارداتي شاتو یې د تولیداتو بازار زیانمن کړی او له حکومته غواړي چې د بازارموندنې برخه کې مرسته ورسره وکړي.

جوزجان کې یو شمېر بزګران په داسې حال کې له سختې وچکالۍ اندېښنه څرګندوي او له حکومت او مرستندویه بنسټونو د ملاتړ غوښتنه کوي چې د کرنې ریاست وايي، وچکالۍ د دغه ولایت ۸۰ سلنه کرنیزو ځمکو ته زیان رسولی دی.

د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ وزارت وایي، د دغه وزارت مرستیال په کابل کې د چین سفارت له استازو سره په لیدنه کې په کابل او بلخ ولایتونو کې د مېوو د درېیو سړو خونو پر جوړولو هوکړه کړې ده.

د دایکنډي یو اوسېدونکی چې په دغه ولایت کې یې د لبنیاتو پروسس یوازېنۍ کارخونه جوړه کړې، له حکومت او همکارو موسسو غواړي چې له کوچنیو ځايي پانګونو ملاتړ وکړي، څو د کورنيو تولیداتو د ودې او په دایکنډي کې د کاري فرصتونو پیدا کېدو زمینه برابره شي.

هرات کې یو شمېر کروندګر له حکومته غواړي چې د کچالانو حاصلاتو ټولولو په فصل کې دې پر ورته وارداتي محصول تعرفه لوړه کړي او یا دې د هغو پر وارداتو بندیز ولګوي.

د کونړ د کرنې او مالدارۍ ریاست مسوولین وایي، له تېرو دوو میاشتو راهیسې په دغه ولایت کې شاوخوا ۳۵۰ زره څاروي د طبق پر ناروغۍ اخته شوي چې له امله یې نږدې ۱۴ زره تلف شوي دي.

د فاریاب د کرنې، اوبولګولو او مالدارۍ ریاست وايي چې په دغه ولایت کې د سختې وچکالۍ له امله نږدې ټول للمي او ۵۰ سلنه اوبیز کښتونه وچ شوي؛ بلخوا، کروندګر او مالداران هم دغه وضعیت اندېښمن کړي او د مرستې غوښتنه کوي.

پکتیا کې د شیدو غواګانو یو شمېر فارم‌لرونکي وايي، د حیواني خوراکي توکو د بیو لوړوالي او په بازار کې د پوډري شیدو او بې‌کیفیته لبنیاتو شتون د دوی د تولیداتو بازار خراب کړی او کاروبار یې له سقوط سره مخ دی.

د کونړ د کرنې او مالدارۍ ریاست مسوولین وایي، د اروپایي ټولنې په مالي لګښت یې د دغه ولایت په دوو ولسوالیو کې د اوبو رسولو دوې شبکې جوړې کړې چې ۵۰۰ جریبه للمي ځمکې به خړوب کړي.

د افغانستان د چرګانو د فارم‌لرونکو ټولنه وايي چې افغان سوداګرو په دې برخه کې ۱،۵ میلیارد ډالره پانګونه کړې او هېواد د چرګ غوښې د تولید له اړخه ځان‌بسیاینې ته رسېدلی دی.

د ورښتونو له کمېدو او په هرات کې د ځمکې د سر اوبو کچې له ټیټېدو سره هم‌مهاله، په دغه ولایت کې بزګران د خپلو کروندو خړوبولو لپاره د لمریزې برېښنا په وسیله د ځمکې لاندې له اوبو استفادې ته مخ کړې ده؛ هغه چاره چې په راتلونکي کې د اوبو د کمښت ناورین رامنځته کېدو په اړه یې اندېښنې پیدا کړې دي.

د افغانستان د کرنې، اوبو لګولو او مالدارۍ وزارت معين د پاکستان له یو شمېر سوداګرو سره د لیدنې پر مهال ویلي چې سیاست باید له سوداګرۍ او اقتصاد څخه جلا وساتل شي او د دواړو هېوادونو ترمنځ واټن رامنځته کول دواړو لوریو ته اقتصادي زیان رسوي.