«۹۵ سلنه هغه سوداګر چې له مخکني حکومت سره یې کار کاوه، اوس له اقینې بندره واردات نه کوي»

میمنه (پژواک، ۲ لړم ۱۴۰۰): د فاریاب سیمه ییز مسوولین په اقینې بندر کې د عایداتو له ډېرېدو خبر ورکوي او وايي، په بندر کې د ۹۵ سلنه کاغذپرانۍ او فساد مخه نیول شوې، خو سوداګر وايي، هغه ۳۰ سلنه تخفیف بېرته وضعه شوی چې مالیاتو ته ورکړل شوی و.

د دوی په خبره، ۹۵ سلنه هغه سوداګر چې اوس مهال واردات نه لري، ډېری یې د مخکني حکومت قراردادیان وو چې په زور یا د مالونو د معافۍ په نوم له محصول پرته له ګمرکه تېرېدل، هغه محدود شمېر سوداګر چې مالیه یې ورکوله، د مالیې ۸۰ سلنه یې د شخصي کسانو جېب ته تله.

د وارداتو کمېدل خو په عوایدو کې ډېروالی

د اقینې ګمرک ریاست مرستیال جاوېد مولوي پژواک خبري اژانس ته وویل: ((د اقینې په ګمرک کې صادرات او واردات په عادي او شفاف ډول روان دي، د مخکني حکومت ۹۵ سلنه قراردادي سوداګر چې په زور یا د بښل شوو مالونو په نوم یې مالیه نه ورکوله، اوس فعالیت نه لري، هغه سوداګر چې مالیه یې ورکوله، ۸۰ سلنه پیسې یې د شخصي کسانو جېبونو ته تللې او اوس د ګمرک عایدات د مخکې په پرتله ډېر شوي دي.))

مولوي د یوې پوښتنې په ځواب کې چې د اقینې بندر عایدات څومره شوي؟ وویل: ((د عایدات شمېر یو حکومتي راز دی، رسنیز به نه شي، خو د تېر په پرتله د عایداتو کچه ډېره شوې ده، په هغه صورت کې چې د سوداګرو بانکي محدودیتونه لرې شي، د وارداتو اندازه به هم ډېره او عایدات به لوړ شي.))

نوموړي زیاته کړه: ((اوس مهال د اقینې په سوداګریز بندر کې هيڅ زورواکی او مفسد نشته چې ستونزې جوړې کړي، ترلاسه کېدونکي ټولې پیسې د سیستم له لارې د دولت خزانې ته ځي، هغه پیسې چې د سیستم د ستونزې پر مهال په لومړۍ ورځو کې ټولې شوې وې، ټولې د دولتي بانک حساب ته جمعه شوې، یوه روپۍ نه ده بېځایه شوې.))

په اقینه کې لسګونه لوی سوداګریز تاسیسات شته چې د ده په خبره ډېری د هغو سوداګرو اړوند دي چې له مخکني حکومت سره یې کار کاوه.

مولوي جاوېد په دې اړه وویل: ((په دغو تاسیساتو کې قراردادي توکي، په ځانګړې توګه د دولت تېل او ګاز موجود وو، اوس مهال خوندي دي، اسلامي امارت یې استفاده کوي چې که سوداګر او د تاسیساتو خاوندان وغواړي سوداګرۍ ته دوام ورکړي، ستونزه نشته، هيڅ شی یې نه دي بېځایه شوي، دوی کولای شي واردات او صادرات ولري، خو د مخکې په څېر نه چې مالیه یې نه ورکوله او سوء استفاده یې کوله.))

د فاریاب والي مولوي عطاالله عمري د مزار قول اردو د قوماندان په توګه له ګومارل کېدو مخکې پژواک ته ویلي وو چې د اقینې ګمرک عایدات د مخکني حکومت د دورې په پرتله ډېر شوي، د هغو کسانو مخه نیول شوې چې مخکې د فساد او عامه شتمنیو د حیف و میل لامل وو.

عمري زیاته کړه: ((د اقینې بندر د مخکنیو کارکوونکو او افغانستان بانک د معلوماتو له مخې، مخکې د ګمرک د مامورینو، سوداګرو او لوړ رتبه مسوولینو ترمنځ توافق موجود و چې که یو موټر ۱۲ لکه افغانۍ محصول کېده، د سوداګر په پارچه او د ګمرک په سیستم کې ۲۰۰زره رسېدل، ۱۰ لکه د دوی ترمنځ وېشل کېدې، اوس چې هر جنس واردېږي، په انلاین توګه سیستم کې رسېږي، هغه مالیه چې باید سوداګر یې ورکړي، په کابل کې د سیستم له مخې ټاکل کېږي.))

هغه زیاته کړه، اوس مهال د اقینې په بندر کې هيڅ ډول فساد، رشوت او خورد و برد نشته او حکومت هم دغه ډول کارونو ته چې په اسلام کې ځای نه لري، اجازه نه ورکوي.

له سوداګرو دې ۳۰ سلنه مالیه نه اخیستل کېږي

د سوداګریزو توکو ځیني سوداګر پر حکومت نیوکه کوي او وايي چې نوي حکومت په لومړیو ورځو کې د اقینې بندر کې د سوداګریزو توکو، په ځانګړې توګه نفتو او ګازو پر مالیو ۳۰ سلنه تخفیف اعلان کړ، دغه کار سوداګرو او د افغانستان بازار کې د توکو د بیو د کمښت په برخه کې ګټور و، خو دغه تخفیف بېرته لرې او د مخکني حکومت د لایحې مطاقب مالیه اخیستل کېږي.

د یوه سوداګریز شرکت مالک انجنیر عبدالرحیم په فاریاب کې پژواک خبري اژانس ته وویل، د تېر یعنې مخکني نظام د سقوط مخکې په پرتله په اقینه بندر کې رشوت او کاغذ پرانۍ له منځه تللې دي.

هغه وویل: ((الحمدلله د اقینې په بندر کې د فساد او رشوت ۹۰ سلنه مخه نیول شوې، خو ځيني کوچني موارد موجود دي، ښايي د وخت په تېرېدو له منځه لاړ شي.))

نوموړي مالیاتو ته په اشاره وویل: ((له بده مرغه پر مالیاتو ۳۰ سلنه موجود تخفیف بېرته لرې شوی، که د یو څه وخت لپاره دغه مالیه وانه خیستل شي، ښه به وي.))

په ورته وخت کې د ارمان ګروپ شرکتونو ټولنې غړی محمد یونس ارمان وايي، د بانکي محدودیتونو له امله هېواد ته د وارداتو اندازه ۵۰ سلنه کمه شوې ده.

هغه زیاته کړه، که د حکومت مشرتابه د سوداګرو بانکي ستونزې حل کړي، پیسې د بانکونو له لارې تبادله شي، د وارداتو اندازه به ډېره او د افغانستان په بازارونو کې به د توکو بیې ټيټې شي، د دولت عایدات به تقویه شي، د خوراکي توکو د کمښت په اړه د خلکو اندېښنې به لرې شي.

د ایرکین یول او خراسان بلخ شرکت رییس شریف اغا وايي، کله چې بانکي محدودیتونه نه وو، هر ډول اخاذۍ یې منلې او پیسې یې ورکولې، اوس چې د اقینې په بندر کې اخاذۍ نشته، بانکي محدودیتونو سوداګریز فعالیتونه له رکود سره مخ کړي دي.

د ګمرک مرستیال د شرکتونو د دې نیوکې په اړه وویل: ((یو شمېر سوداګرو چې د مخکني حکومت پر مهال پر خیانت، فساد او رشوت عادت وو، هڅه وکړه چې د تېر په څېر له مالیاتو پرته د رشوت په ورکولو خپل مالونه له ګمرکه تېر کړي، پنځه موټر مالونه یې وارد کړل، یو موټر یې تلې ته ولېږه او څلور نور یې د تلې ترڅنګ تېر کړل، د تېلو ټانکر د ترکستان له مرز څخه تېر شول، خو تېر یې د پیپ په وسیله هغه ټانکرو ته تخلیه کړل چې له سیستم څخه بهر ولاړ وو، د سوداګرو دغه کړنې د دې لامل شوې چې د مالیاتو تخفیف لرې شي.))

د You need to subscribe to view the full article. Please login or register a new account.