ژبه

ایا له پژواک سره د ګډون حساب نه لرئ؟

د ګډون لپاره کښېکاږئ.

تېره اوونۍ افغانستان کې لږ تر لږه دېرشو کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې

تېره اوونۍ افغانستان کې لږ تر لږه دېرشو کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې

author avatar
12 Feb 2022 - 17:40
تېره اوونۍ افغانستان کې لږ تر لږه دېرشو کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې
author avatar
12 Feb 2022 - 17:40

کابل (پژواک، ۲۳ سلواغه ۱۴۰۰): تېره اوونۍ «جینوا غږ ناستې»، بریتانیا او چین د افغانستان د سرپرست حکومت په اړه مثبت پیغامونه لرل، خو هېواد کې د وړمې اوونۍ په پرتله د مرګ ژوبلې کچه لوړه شوې، ۱۲ کسان وژل شوي او ۱۸ نور ټپیان دي.

 د تېرې اوونۍ مهم خبرونه:

  • د جینوا غږ په ناسته کې افغان چارواکو له ځینو هېوادونو او موسسو سره پر بېلابېلو مسایلو هوکړه وکړه.
  • د مارچ په وروستیو کې چین کې د افغانستان د ګاونډیو او افغان حکومت د استازو په ګډون ناسته جوړیږي.
  • بریتانیا وایي، د افغانستان له سرپرست حکومت سره په تعاملاتو او بشري مرستو کې ډېروالی راولو.
  • د بریتانیا د پوځ پخوانی مشر: لوېدیځ باید دا حقیقت ومني چې «طالبان اوس د افغانستان حکومت» دی.
  • ضمیر کابلوف، افغانستان کې د بشري حقونو پر تامین او په حکومت کې د ټولو قومونو پر ګډون ټینګار کوي.
  • چین: ډاډ ورکوو چې د افغانستان نوی حکومت له نړۍ سره پر متقابل درناوي ولاړې اړیکې غواړي.
  • د بایډن فرمان: کېدای شي د افغانستان درې نیم میلیارد ډالر، د سپټمبر۱۱مې قربانیانو کورنیو ته ورکړل شي.
  • د بایډن فرمان د ځینو اوسنیو او پخوانیو افغان چارواکو، عامو خلکو او د بشري حقونو څار ادارې له سخت غبرګون سره مخ شو.
  • تېره اوونۍ افغانستان کې لږ تر لږه دېرشو کسانو ته مرګ ژوبله اوښتې.

مرګ ژوبله:

تېره اوونۍ افغانستان کې لږ تر لږه ۱۲ کسان وژل شوي او ۱۸ نور ټپيان دي.

د راپورونو له مخې، د کابل په قره باغ ولسوالۍ کې يو غل وژل شوی او يو بل ټپي دی، د همدې ولایت په میربچه کوټ ولسوالۍ کې لاریون کوونکو ویل چې امنيتي ځواکونو هلته يو تن وژلی او د کابل ښار په پل سوخته سيمه کې هم یو تن په هدفي برید کې وژل شوی.

دغه راز تېره اوونۍ د کابل ښار د اوومې حوزې اړوند سیمه کې یوه مېرمن او د هغې دوه لوڼې وژل شوي او د همدغه ښار د شپږمې امنيتي حوزې په اړوند سيمه کې وسله والو د کالي ګنډلو د يوې کارخانې مسوول وژلی دی.

دغه راز خپاره شوي راپورونه ښیي چې تېره اوونۍ د غزني پوهنتون د شرعياتو پوهنځي د تښتول شوي مشر مړی وموندل شو، په نیمروز کې هم یو په نشه یي توکو روږدی کس وژل شوی، د فاریاب په ګرزیوان ولسوالۍ کې یو قومي مشر وژل شوی، د هلمند په سنګين ولسوالۍ کې د زړې مرمۍ په چاودنه کې يو ماشوم وژل شوی او بل ټپي دی، د اروزګان په چورې ولسوالۍ کې د ماین چاودنې له امله دوه ماشومان ټپیان شوي او د بادغيس په مرکز قلعه نو کې هم چاودنې یو تن وژلی او ۱۴ نور یې ټپیان کړي دي.

دغه راز راپورونه ښيي چې تېره اوونۍ پنجشېر کې د امنيتي ځواکونو پر رنجر موټر د ماين چادونه شوې ده. د سیمې ځینو اوسېدونکو ادعا کوله چې په دغې چاودنه کې څلور تنه وژل شوي، خو ولایتي چارواکي دغه ادعا ردوي او نورو سرچینو هم نه ده تایید کړې.

د راپورونو له مخې، وړمه اوونۍ په ټول هېواد کې يوازې يو تن وژل شوی و.

دا په داسې حال کې ده چې د تېرو جګړو پر مهال به په اوونۍ کې سلګونه کسانو ته مرګ ژوبله اوښته.

نړیوالې ناستې

تېره اوونۍ د «جینوا غږ» په نوم یو نادولتي بنسټ په نوښت تېره اوونۍ جینوا کې یوه ناسته جوړه شوه چې د افغانستان د سرپرست حکومت پلاوي هم په کې برخه لرله.

د افغانستان سرپرست حکومت ویلي پلاوي یې په جینوا کې سره صلیب نړيوالې کمېټې، بې پولو ډاکټرانو او ګلوبل فنډ موسسې د استازو تر څنګ، د بريتانیا او سويس له چارواکو سره ناستې لرلې وې.

د جینوا غږ ناستې په اعلامیه کې راغلي چې دواړو خواوو، د بشري خدماتو په تسهیل او د مرستو او کارکوونکو د تحفظ لپاره پر کار کولو، د روغتیایي مرکزونو پر ساتنې او پرمختګ، د راټولو شویو ماینونو په له منځه وړو، د چاپیرال او کلتوري میراثونو پر ساتنې، د ټولو افغانانو لپاره د تحفظ او د هغوی د تعلیمي پروسو لپاره د اسانتیاوو پر برابرولو او له جینوا غږ سره د بشري چوپړ او بشري نورمونو په اړه پر همکارۍ او په افغانستان کې د ملکیانو د ساتنې په اړه د دغې ادارې د رول پر تایید هوکړه وکړه.

د افغانستان د ګاونډیو هېوادونو درېیمه ناسته

د راپورونو له مخې، ټاکل شوې د سرپرست حکومت د استازو په ګډون د افغانستان د ګاونډیو هېوادونو ناسته د روان کال د مارچ په وروستیو کې په چین کې جوړه شي.

دا په داسې حال کې ده چې له دې مخکې د حکومت مرستیال ویاند انعام الله سمنګاني ویلي و چې سرپرست حکومت د افغانستان په اړه د سیمې له ناستو ملاتړ کوي او د هېواد په ګټه یې بولي.

د افغانستان د ګاونډیو هېوادونو (ایران، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجکستان او ترکمنستان) د بهرنیو چارو وزیرانو لومړۍ ناسته د پاکستان په کوربه توب په مجازي ډول د وږي په ۱۷مه تر سره شوه. وروسته د لړم په پنځمه د تهران ناسته جوړه شوه چې په هغې کې روسیې ته هم بلنه ورکړل شوې وه.

له سرپرست حکومت سره د بریتانیا، چین او روسیې تعامل

په افغانستان کې د بریتانیا سفیر هیوګو شارټر وايي، له افغان حکومت سره په تعاملاتو او بشري مرستو کې ډېروالی راولي او د افغانستان د بانکي سکټور په پراختیا کې مرسته کوي.

دا په داسې حال کې ده چې د بریتانیا د پوځ پخواني مشر ډېوېډ ریچارډز تېره اوونۍ وویل: «هغه وخت رارسېدلی چې ومنو، جګړه مو بایللې» او بايد د افغانانو د خوندي کولو لپاره د دې هېواد له «نويو مشرانو» سره په ګډه کار وشي او لوېدیځ باید دا حقیقت ومني چې «طالبان اوس د افغانستان حکومت» دی.

د افغانستان لپاره د روسيې ځانګړی استازی ضمير کابلوف بیا وايي، روسيه چمتو ده چې که طالبان د بشري حقونو او په حکومت کې د ټولو قومونو ګډون لپاره لاره هواره کړي، دوی به د مشروعيت تر لاسه کولو په چاره کې له «طالبانو» ملاتړ وکړي.

دغه راز، چین وايي، د سیمې هېوادونو ته به ډاډ ورکړي چې د افغانستان نوی حکومت له هغوی او نړۍ سره پر متقابل درناوي ولاړې اړیکې غواړي.

ګنګل شوې پانګه

د امریکا ولسمشر جو بایډن تېره شپه په دغه هېواد کې د افغانستان د کنګل شوې شتمنۍ د وېشلو اجرايي فرمان صادر کړ. د دغه فرمان له مخې، په امریکا کې د افغانستان د مرکزي بانک ۷ میلیارد ډالره کنګل شوې شتمني په دوو مساوي برخو وېشل شوې ده.

د فرمان له مخې، ټاکل شوې د دغو پیسو نیمه برخه (۳ اعشاریه ۵ میلیارډ ډالر) افغانستان ته د بشردوستانه مرستو لپاره ورکړل شي او پاتې نورې د دې لپاره په امریکا کې ساتل کېږي چې د ۲۰۰۱ کال د سپټمبر ۱۱مې د بریدونو د ځینو قربانیانو کورونیو ته یې د غرامت په ډول د ورکړې قضیه روانه ده.

د راپورونو له مخې، دغه قضیه د سپټمبر ۱۱مې بریدونو د قربانیانو ځینو کورنیو د دې لپاره د «طالبانو» خلاف ثبت کړې چې د دغو بریدونو پر مهال یې د القاعده شبکې مشرانو ته پناه ورکړې وه.

دغه کړنه د ځینو اوسنیو او پخوانیو افغان چارواکو، عامو افغانانو او د بشري حقونو د څار ادارې له سخت غبرګون سره مخ شوې. هغوی د امریکا د ولسمشر پر دغه فرمان سختې نیوکې کړي او یاده پانګه یې د افغانانو حق بللی دی.

د مرستو دوام

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړی استازي ویلي چې اروپايي ټولنه افغانستان کې د ښوونکو د وضعيت د ښه والي لپاره ۵ ميليونه يورو مرسته کوي، افغانستان ته د ترکیې ۷۵۰ ټنه مرستې راورسېدې، د چین ۷۳۰ ټنه غنم هم افغانستان ته پر لاره دي، پاکستان هم له افغانستان سره د ۳۱۰ ټنه توکو مرسته وکړه او د افغانستان بانک وايي، تېره اوونۍ هېواد ته د بشري مرستو لپاره د ۳۲ میلیون ډالرو بله کڅوړه هم راورسېده.

د کډوالۍ نړیواله اداره وايي افغانستان کې له بېځایه شوو سره په بېړنۍ توګه د بشري مرستو لپاره ۵۸۹ میلیون ډالر مرستې ته اړتیا ده.

د افغانستان د بیا رغونې لپاره د امریکا ځانګړي څارونکي (سیګار) ویلي  چې د امریکا د نړیوالې پرمختیايي ادارې (USAID) افغانستان کې ځینې غیر بودیجوي فعالیتونه د دغې ادارې تر مدیریت لاندې پیل کړي دي.

Views: 189

اړیکه ونیسئ

د کیسې وړاندیز وکړئ

پژواک ستاسو د خبر له وړانديزونو خوښ دی؛ مهرباني وکړئ، دلته په کلېک کولو سره له موږ سره خپل نظر شریک کړئ

د پژواک اپلیکېشن

د وروستي تازه معلوماتو ترلاسه کولو لپاره په خپل ګرځنده موبایل کې زموږ اپلېکشن ډاونلوډ کړئ.