د ډېټا ژورنالېزم راپورونه

د افغانستان د عامې روغتیا وزارت وايي چې د روان مېلادي کال په تېرو نږدې نهو میاشتو کې د هېواد په کچه ۱۰ زره او ۷۲۲ کسان پر کرونا ویروس اخته شوي چې له ډلې یې ۵۸ کسان مړه شوي او څه باندې ۷۵۵۰ نور بېرته رغېدلي دي.

تېره اونۍ ځينو هېوادونو افغانستان کې د ښځو د حقونو په اړه اندېښنې وښودې، ا.ا وویل، افغانستان کې بشري حقونه خوندي دي، مسکو، چین، ایران او پاکستان بیا ټینګار وکړ چې له ا.ا سره د خبرو بدیل لار نشته خو امریکا وایي، ا.ا هغه مهال نړۍوال مشروعیت ترلاسه کولای شی چې پر ژمنو عمل وکړي.

تېره اونۍ، امنیت شورا کې له ا.ا سره پر تعامل ټینګار وشو، روزا اوتونبایوا وویل چې د دوحې ناسته له کابل سره د نړۍ د تعامل ښه فرصت و خو ځینو کړنو دا پروسه زیانمنه کړه. ا.ا بیا وایي، م.م باید د افغانستان حقایق په پام کې ونیسي او اوسنی وضعیت دې له تېر سره پرتله کړي.

تېره اونۍ، افغانستان کې د ټاپي پروژې کار پیل شو، ځاځي میدان کې د افغان او پاکستاني ځواکونو تر منځ نښته وشوه او اروپايي ټولنې، ناروې او بریتانیا له افغانستان سره نږدې ۳۵.۸ میلیون ډالره مرسته وکړه.

تېره اونۍ م.م له ا.ا سره د تعامل پر دوام ټینګار وکړ، قرغیزستان «طالبان» د ممنوعه ډلو له نوملړه حذف کړل او د امنیت شورا ۱۲ غړو د امر بالمعروف قانون په اړه اندېښنه وښوده، خو روسیې، چین او الجزایر په دې اړه اعلامیه نه ده لاسلیک کړې.

تېره اونۍ، لوړپوړو افغان چارواکو درېیو هېوادونو ته سفرونه وکړل، د امربالمعروف قانون په اړه بېلابېلې څرګندونې وشوې، اوای‌سي د نجونو د زده‌کړو او کار په اړه د ا.ا پر پرېکړو د بیاکتنې غوښتنه وکړه او اروپایي ټولنې او جاپان له افغانستان سره ۲۴.۴ میلیون ډالره مرسته اعلان کړه.

تېره اونۍ، متحده عربي‌ اماراتو او قزاقستان، افغان سفیران ومنل، افغانستان ته د ریچارډ بنیټ پر راتګ بندیز ولګول شو، م.م وویل، د ا.ا بندیزونو ښځې اغېزمنې کړې خو افغان چارواکو وویل چې د ښځو ټولو شرعي حقونو ورکړې ته ژمن دي.

تېره اونۍ، د ازبکستان، اذربایجان او ایران پلاوي کابل ته راغلل، ا.ا ټینګار وکړ چې د پاکستان د الوتکو له لوري د افغانستان د هوايي حریم نقض څېړي، یونسکو وویل چې ۲.۵ میلیونه افغان نجونې له زده‌کړو بې‌برخې دي او امریکا او بریتانیا له افغانستان سره ۳۳۰ میلیون ډالره مرسته اعلان کړه.

د پژواک موندنې ښیي چې د ۱۴۰۰ لمریز کال د زمري میاشتې د بدلون پر مهال او له هغه وروسته تر یوې مودې پورې د لومړنیو او سون ‌توکو بیې لوړې شوې او د افغانۍ ارزښت ټیټ شوی خو وروسته له هغه د افغانۍ ارزښت ۴۵.۵ سلنه لوړ شوی، د خوراکي توکو بیې ۳۰ سلنه او د سون‌‌توکو بیې ۴۱ سلنه ټیټې شوې دي.

تېره اونۍ، نړۍوالو ادارو وویل چې په څه کم پنځو کلونو کې اته میلیونه افغانان بهر ته کډوال شوي او افغانستان کې د داعش څانګه د اروپا لپاره ګواښ دی، خو اسلامي امارت دا څرګندونې بې‌ځایه وبللې او ایران کې د یوه افغان کډوال د شکنجې ویډیو بېلابېل غبرګونونه راوپارول.

تېره اونۍ، بهرنیو چارو وزارت په بهر کې د ۱۴ استازولیو قونسلي خدمات بې‌اعتباره اعلان کړل، ورپسې د څلورو استازولیو وېب‌پاڼې بندې شوې، بېلابېلو افغان چارواکو د دیني او عصري زده‌کړو پر اړتیا ټینګار وکړ او ا.ا د ښځو حقونو په اړه د یوناما اندېښنه بې‌ځایه وبلله.

تېره اونۍ اسټرالیا وویل چې افغانستان کې د جنګي جنایتونو د قربانیانو کورنیو ته غرامت ورکوي، د بشري حقونو د څار سازمان افغانستان کې پر ښځو د لګول شوو محدودیتونو د لرې کېدو غوښتنه وکړه او د کار ملي کنفرانس کې ۱.۴ میلیون کسانو ته د کارموندنې ژمنه وشوه.